Haar koortsachtige schilderen komt voort uit wanhoop: voor de Japanse kunstenaar Yayoi Kusama (‘the polkadot princess’) zijn haar stippen de enige manier om in leven te blijven.
Tekenen zonder plan
Iedere ochtend loopt Yayoi Kusama vanuit de psychiatrische inrichting in Tokyo, waar ze sinds 1977 vrijwillig woont, naar haar atelier aan de overkant. Daar gaat ze zitten, trekt haar viltstift en begint – volgens de vele films die daarvan zijn gemaakt – zonder aarzelen te tekenen, net zolang totdat het papier is gevuld. Er zijn geen doorhalingen, geen kladversies, er lijkt geen vooropgezet plan.
“Als ik voor het doek sta, is mijn geest leeg. Terwijl ik teken, ontwikkelt het werk zich. Het verspreidt zich in mijn hoofd,” zegt ze er zelf over. “Het penseel beweegt eerst, de gedachten komen later.” Aan het einde van de dag wandelt ze weer terug naar de inrichting. Daar werkt ze ’s nachts vaak nog door, vertelt ze. Slapen lukt niet zo.
Angsten overwinnen met kunst
Na een lang en turbulent leven is Yayoi Kusama een van de beroemdste levende kunstenaars van nu. Niet alleen haar werk, ook haar uiterlijk met de felrode in boblijn geknipte pruik is inmiddels iconisch geworden. Ze maakt naar eigen zeggen ‘psychosomatische kunst’: ze creëert om zo haar angsten te overwinnen. Yayoi is behoorlijk productief: ze schildert, tekent, ontwerpt mode, maakt beelden, ze schrijft en zingt.
In haar beeldtaal zijn hoofdrollen weggelegd voor stippen, pompoenen en piemels, vaak tot in het oneindige herhaald. Wat haar vroegste herinnering is? “Knutselwerk maken met stippen die ik met vingerverf had geschilderd.”
- Lees meer over Yayoi Kusama in Flow 2
- Van 23 februari t/m 1 maart 2020 organiseert Het Nationale Theater in Den Haag het kindertheaterfestival Lentekriebels. In de foyer van het Theater aan het Spui kunnen kinderen (gratis) meedoen aan een spel gebaseerd op een van Yayois kunstwerken.
- Meer lezen: Infinity net – The autobiography of Yayoi Kusama (2011)
- Kijken: Kusama – Infinity, documentaire van Heather Lenz (2018)
Tekst Liddie Austin fotografie Getty Images
