De Britse econoom Kate Raworth is auteur van het boek Donuteconomie, dat wel omschreven wordt als hét kompas voor vooruitgang in de duurzame economie. Volgens haar is het de hoogste tijd om anders tegen de economie aan te kijken.
Wat is het idee van de donut in je boek?
“Het is een plaatje dat staat voor een andere versie van onze economie. Het is een leidraad voor welvaart in de 21e eeuw. Stel je een donut voor. Het gat in het midden is de plek waar niet aan de basisbehoeften van mensen kan worden voldaan: waar ze bijvoorbeeld niet genoeg water en voedsel hebben, geen dak boven hun hoofd of geen onderwijs of gezondheidszorg. Wat we zouden willen, is dat iedereen uit dat ‘gat’ kan komen en in de donut zelf terechtkomt. Dat is de veilige en rechtvaardige plek voor mensen, waar ieders basisbehoeften vervuld worden. Tegelijkertijd moeten we ervoor oppassen dat we niet over de buitenste ring van de donut heen gaan. Die vormt namelijk het ecologische ‘plafond’ van het model. Als we erbuiten komen, tasten we de natuurlijke hulpbronnen van de aarde aan en veroorzaken we bijvoorbeeld klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. In essentie is de donut de ruimte waarin we, rekening houdend met de middelen van de planeet, kunnen voldoen aan de behoeften van ieder mens. Het is dus een volkomen ander plaatje dan het verhaal van vooruitgang dat ons de laatste eeuw is verteld.”
En hoe ziet dat verhaal over vooruitgang eruit?
“Tientallen jaren is ons verteld dat vooruitgang een steeds maar stijgende lijn van groei is, gemeten in ons nationale inkomen, ofwel bruto binnenlands product. Die groei zou nooit ophouden. Maar de waarheid is dat niets wat gezond is voor altijd groeit. Groei is een prachtige fase in het leven, maar of het nu de voeten van je kinderen zijn of een appelboom: dingen groeien, kinderen groeien op en worden volwassen. Maar onze economie hebben we ontworpen alsof ze voor altijd moet groeien. En daarom hebben we een nieuwe visie en een nieuw plaatje nodig. Het beeld van de donut nodigt ons uit om vooruitgang te zien als balans, of weer in balans komen. Precies zoals we dat met ons eigen lichaam doen. We snappen allemaal dat gezondheid afhangt van niet te veel en niet te weinig: genoeg eten, maar niet te veel. Genoeg water, zuurstof en beweging, maar niet te veel. In het leven gaat het altijd om het creëren van een balans waarmee we kunnen floreren.”
Hoe kwam je op het idee van de Donut?
“Het idee achter dit verhaal was er al tientallen jaren. Vanaf de jaren zeventig is er veel over geschreven. Op een dag tekende ik bijna toevallig de donut, en dat bleek het plaatje te zijn dat het verhaal nodig had. Veel mensen zeggen al jaren dat we een nieuwe economische visie nodig hebben. Maar als je een nieuw verhaal vertelt, kun je dat niet doen met oude plaatjes, je hebt beeld nodig bij de woorden. Ik heb altijd veel getekend, maar pas tijdens het schrijven van het boek besefte ik hoe essentieel die plaatjes zijn. Daarom staat er één in elk hoofdstuk. Het maakt ook duidelijk dat de economie niet alleen gaat over berekeningen en modellen, waarvan mensen zeggen: ‘Ik snap er helemaal niets van, dus ik kan ook niets doen.’ Als je een idee in een simpel iconisch beeld kunt gieten en dat voorziet van een paar woorden die de essentie van de gewenste verandering duidelijk maken, worden mensen enthousiast. Ik hoor regelmatig: ‘Ik heb nooit economie gestudeerd en ik had nooit gedacht dat ik een boek over economie zou lezen, laat staan leuk zou vinden − maar van dit boek krijg ik inspiratie.’”
- Lees het volledige interview met Kate Raworth in onze nieuwste Flow-special Hoe leef je het leven.
Interview Sjoukje van de Kolk Fotografie Armin Hosseini/Unsplash.com
Kijk hier voor alle actuele aanbiedingen en kortingscodes in de webshop.
