Waarom wandelen in de winter extra goed is (+ het beste looptempo)

Lopen is goed voor lijf en geest, we weten het inmiddels wel. Maar dat wandelen in de winter éxtra goed blijkt, is (fijn) nieuws.

Tekst Bernice Nikijuluw Illustratie María J. Luque
Gepubliceerd op 6 januari 2025

Massaal op de been

Erik Scherder, hoogleraar in de neuropsychologie,  lanceerde een aantal jaar terug samen met de Hersenstichting de Ommetje-app, die inmiddels een update heeft gekregen: een ommetje vanaf vijf minuten telt nu ook mee. Het competitie-element (je kunt het opnemen tegen bekenden of tegen de rest van het land) werkt kennelijk als een goede stimulans om mensen massaal op de been te krijgen, want de app is al door meer dan 1,6 miljoen mensen gedownload.

Shotje endorfinen

Daarnaast benadrukt Scherder door middel van tips in de app hoe belangrijk het is om in beweging te blijven. Want behalve dat je afweersysteem er een opkikker van krijgt, lukt het je al wandelend ook beter om weer grip te krijgen op je gedachten. Scherder hoopt dan ook dat mensen vooral door blijven gaan met de ommetjes, weer of geen weer, vertelt hij aan de telefoon.

“Wandelen als het stormt of plenst, beloont misschien nog wel meer dan wanneer het mooi weer is. Je moet je wat meer inspannen, jezelf motiveren. En als je dan thuiskomt, denk je: ik heb het toch gedaan, wat goed van mezelf. Daardoor worden er endorfinen in de hersenen vrijgemaakt, een soort opiaten, die je een geluksgevoel geven. Je verhoogt ook je stofwisseling wanneer je iets moet overwinnen, wat ervoor zorgt dat je mentaal meer aankunt.”

Het beste looptempo

“Het is daarbij wel belangrijk om matig intensief te bewegen, dus redelijk stevig door te lopen: dat geeft het meeste voordeel, blijkt uit alle studies,” vertelt Scherder. “Niet over je grenzen gaan, maar wel het gevoel krijgen dat je iets doet en het een beetje warm krijgen. Je hart klopt dan sneller, de bloeddoorstroming neemt toe – wat ook een positief effect heeft op de hersenen – en je immuunsysteem verbetert. Echt hoor, wandelen kan op zo’n eenvoudige manier zo veel goeds doen.”

Microavonturen

Dat wandelen in de winter een manier is om donkere gedachten te bestrijden of zelfs uit een dal te klimmen, weet ook buitensportexpert Paulien van der Werf. Ze vertelt dat ze tegen een burn-out aanzat, tot ze besloot om in een doodgewone werkweek ‘microavonturen’ in te lassen: verkleinde versies van een echt avontuur die je dicht bij huis kunt toepassen. Bijvoorbeeld door heel vroeg op te staan om te gaan wandelen, voordat de dag met verplichtingen begint.

Kalmer en stiller, maar toch meer geprikkeld

“Als het donker en koud is, dreig ik in een winterdip te belanden. Door dan iets te doen waarvoor ik iets moet overwinnen, krijg ik weer het gevoel dat ik leef. Het daglicht opzoeken helpt ook echt. Het voordeel van de winter is dat je niet eens zo ontzettend vroeg hoeft op te staan om de zonsopgang te zien. En het is rustiger in dit jaargetijde; niet alleen zijn er minder mensen op de been, ook de natuur zelf is kalmer en de lucht is stiller. Als het koud is, worden je zintuigen meer geprikkeld, waardoor je uit je hoofd komt.”

Meteen winst door wandelen in de winter

Paulien van der Werf merkte dat ze zo opknapte van het buiten zijn dat ze haar negentotvijfbaan opzegde om ook anderen te inspireren uit de sleur te komen: “Met mijn website Outdoor inspiratie maak ik nu meer uren dan vroeger, maar het voelt niet zo. Microavonturen hebben mijn leven zó veel leuker gemaakt. Ik pas ze altijd en overal toe, vooral midden in een werkweek.

Niet dat het voor mij makkelijk is: ik ben een enorme koukleum en heel gevoelig. Maar doordat ik op deze manier al snel uit mijn comfortzone stap, levert het meteen winst op. Het blijft iets wat ik bewust moet inplannen, en ik moet mezelf blijven motiveren. Dat doe ik bijvoorbeeld door het in een groter perspectief te bekijken: waar zul je later aan terugdenken, wat blijft je bij? Door binnen te blijven beleef je in elk geval niets.”