Clementine Churchill: een inspirerend leven

Het liefst was de flamboyante en ambitieuze Clementine Churchill-Hozier zélf ‘staatsman’ geweest. In plaats daarvan speelde ze een grote, invloedrijke rol in de politieke loopbaan van echtgenoot Winston.

Biograaf Sonia Purnell is de eerste die Clementines invloed op Winstons loopbaan, en daarmee op de Europese geschiedenis, op waarde heeft geschat. Onder de titel Clementine – Een leven met Winston Churchill verscheen de biografie in het Nederlands (Uitgeverij Karmijn). Purnell vertelt het bijzondere levensverhaal van een getalenteerde vrouw, die zich niet alleen staande wist te houden naast een complexe echtgenoot, maar ook nauw betrokken was bij beslissende momenten in de wereldgeschiedenis. Clementine had meer invloed op de politiek dan welke premiersvrouw voor of na haar dan ook, en deze biografie geeft Clementine Churchill de erkenning die ze verdient.

Zoals de Clintons

Vanaf het begin van hun huwelijk vormen ze een team. Hij bespreekt alles met zijn ‘Clemmie’ en zij heeft overal een mening over, die niet per se de zijne is. In menig opzicht is zij vooruitstrevender dan hij. Vóór haar huwelijk was zij een suffragette die streed voor vrouwenrechten, terwijl hij aanvankelijk van het vrouwenkiesrecht gruwt. Haar psychologische en politieke inzicht is scherp, vaak scherper dan dat van hem. Daarvan profiteert hij – mits hij naar haar luistert. Privé neemt ze geen blad voor de mond, in het openbaar voegt ze zich loyaal naar zijn mening.

En zo ontwikkelt ze zich niet alleen tot de perfecte gastvrouw, zoals het in die tijd hoort als vrouw-van, maar, verrassender, ook tot zijn meest vertrouwde politiek adviseur, zijn spindoctor, zijn lobbyist. Als hij het druk heeft met staatszaken, voert ze ondanks haar verlegenheid kloek campagne namens hem. In zekere zin zijn de Churchills de Clintons van hun tijd: als je op hem stemt, krijg je haar erbij. Het grote doel is hem premier van Engeland te maken. Dat is nog niet zo eenvoudig.

Clementine Churchill gaat op maandenlange tennisvakanties

Tijdens de Eerste Wereldoorlog is Winston als minister van marine medeverantwoordelijk voor de dramatisch verlopen Gallipoli-landingen en moet hij ontslag nemen. Daarna heeft hij wisselend politiek succes en in de jaren dertig komt hij helemaal buitenspel te staan vanwege zijn weerzin tegen nazi-Duitsland, die op dat moment door de meeste Britten nog niet wordt gedeeld. Clementine is haar veeleisende man totaal toegewijd en kan er daarnaast nog maar weinig bij hebben. Zoals hun dochter Mary later zou zeggen: “Voor haar kwam vader op de eerste, tweede en derde plaats.”

De oudste vier kinderen Diana (1909), Randolph (1911), Sarah (1914) en Marigold (1918) worden aan de zorg van nanny’s toevertrouwd, die elkaar in hoog tempo afwisselen. Het leven met Winston is niet makkelijk. Clemmie wordt er vaak moe en/of somber van en vertrekt dan op maandenlange tennisvakanties, óók als haar kinderen nog heel klein zijn. Clementine weet niet beter, zelf heeft ze ook nauwelijks moederliefde gekend. De dood van Marigold op tweeënhalfjarige leeftijd is in zekere zin een keerpunt. Op Mary, het jongste kind van de Churchills dat een jaar later, in 1922, wordt geboren, wordt beter gelet.

Verder lezen