Tip van de psych: de perfectionistische stem in je hoofd veranderen

Ruby Wijdenbosch is online editor voor Flow en duikt graag in de menselijke psyche aan de hand van interviews en haar eigen gesprekken met psychologen. Om de week deelt ze een tip van de psych. Deze keer: alsmaar presteren.

“Je moet het perfect doen, koste wat het kost”

Zo zei het stemmetje in mijn hoofd bij alles wat ik een paar jaar geleden deed. De beste zijn was belangrijk. Want hoe haal je anders hoge cijfers en maak je carrière?

Mocht je het je afvragen: ja, ik was die irritante klasgenoot die niet tevreden was met een zeven, in tranen bij een zes en wanhopig bij een vijf. Alles onder de acht was falen.

En hoewel het me veel heeft gebracht: prima carrière, cum laude-diploma en trotse ouders, heeft het me, zoals dat zinnetje in mijn hoofd al verklapt, ook veel gekost. Denk: hysterische huilbuien, kilo’s tissues en een fiks eigen risico voor therapie.

De subtielere stem

“We gaan dat stemmetje in je hoofd milder maken,” zei de psych na een aantal sessies. Datzelfde stemmetje schoot direct in een geniepige lach. “Dat gaat ook niet in een keer, maar geleidelijk,” zei de psych.

Tijdens de oefening moest ik het zinnetje opschrijven, en telkens een woord vervangen voor een milder alternatief. Zo kon de “Ik moet het perfect doen, koste wat het kost”, worden vervangen voor “Ik kan het perfect doen.” En vervolgens voor “Ik wil het perfect doen.”

Doorstrepen

“Is hij zo af? Is dit wat je wilt horen?,” vroeg ze. Niet echt. Dus gingen we verder strepen, schaven en schrijven. Na veertig minuten was het zinnetje veranderd naar:

“Ik mag mijn best doen en zorg goed voor mezelf”

Jingle

“Nu ga je zorgen dat je deze zin heel vaak ziet, je gaat het tegen jezelf zeggen. Maak er een jingle van, een liedje. En telkens als je weer in je ‘Ik moet alles perfect doen’-gedrag vervalt: focus je op je nieuwe zin,” aldus de expert.

Ik paste de tips toe en zette het op haar advies op de achtergrond van mijn telefoon en laptop. En ik maakte er een soort liedje van dat ik bij elke faalangstige bui zachtjes neuriede.

Hoewel het me veel cynische blikken op mijn scherm en spottende opmerkingen opleverde, hielp het écht. Inmiddels is dat al vier jaar geleden en sta ik (wat) luchtiger in het leven (lees: iets minder huilbuien, maar een kilo tissues per week en nog steeds eigen risico voor therapie).

Nu ff niet

Mijn milde, psychologisch onderbouwde zin heeft zelfs een update gehad. Want subtiel is niet zo mijn ding en dat liedje kwam op een gegeven moment mijn neus uit.

Doordat ik gedreven ben om mijn werk goed te doen, is er soms ook ruimte voor een tandje minder, weet ik nu. En daarom kan ik tegenwoordig zelfs denken: