Een staatsschuld vindt ze prima als die wordt gebruikt om problemen als armoede en klimaatverandering op te lossen. Stephanie Kelton is een Amerikaanse econoom. Vier vrouwen vertellen in Flow 8 over economie en hoe het anders kan.
Stephanie Kelton
De Amerikaanse econoom Stephanie Kelton is pleitbezorger van de Moderne Monetaire Theorie (MMT). Haar visie dat een structureel overheidstekort geen probleem is voor onze welvaart op de lange termijn, staat haaks op het huidige denken van de meeste economen en politici. Die debatteren wat af over de vraag: waar gaan we dat van betalen? Meestal is het antwoord ofwel meer belasting heffen, of bezuinigen op een andere post. Want als de begroting niet sluitend is, zo is het idee, zadel je toekomstige generaties op met een enorme staatsschuld.
Onzin, vindt Kelton. Volgens haar hoeft die staatsschuld geen probleem te zijn, mits de overheid er goede dingen van betaalt. Dat is niet het geval als de schuld bijvoorbeeld een klein deel van de burgers zou verrijken, als het de inkomens- en vermogensongelijkheid zou vergroten of als een staat er een foute oorlog mee zou financieren die de wereld destabiliseert en miljoenen levens kost. Maar overheidsschuld is volgens MMT prima als je die gebruikt om problemen op te lossen zoals ongelijkheid, armoede, werkloosheid, klimaatverandering, huisvesting en gezondheidszorg.
Monetaire financiering
Het hiervoor benodigde geld hoeft de overheid als het aan Kelton ligt niet per se aan te trekken op de kapitaalmarkt via staatsleningen. Zolang er nog onbenutte productiecapaciteit is, kan een soevereine staat met een eigen munt het geld in principe onbeperkt laten bijdrukken. Dit heet monetaire financiering. Eventuele inflatie die daardoor ontstaat, kan de overheid drukken door belastingheffing.
Een onderdeel van MMT is de zogeheten jobgarantie: de overheid zorgt dat er een baan is tegen minimumloon voor iedereen die wil werken. Het moet gaan om sociaal en ecologisch nuttig werk zoals stadvernieuwing, straatkunst, erosiecontrole of herbebossing. Baangarantie voorkomt dat er een reserveleger werklozen is, waardoor bedrijven de lonen kunnen drukken. Ook schept de overheid werkzekerheid en een kans voor iedereen om mee te doen in de maatschappij.
Al met al is MMT een complexe theorie die door de pandemie en de groene transitie extra aandacht krijgt, want die kosten Europese overheden vele honderden miljarden euro’s. Diverse economen hebben kritiek op (delen van) MMT. Maar het staat buiten kijf dat de ideeën verfrissend zijn.
Meer lezen
- Zijn de leidende principes van een aantal mannelijke economen uit vorige eeuwen nog wel van deze tijd? Volgens de vier vrouwelijke economen uit Flow 8 is de wereld klaar voor een economie die om meer draait dan geld en groei.
- Stephanie Keltons boek De mythe van de staatsschuld – Op weg naar een nieuwe economie vind je bij Ambo|Anthos.
- Een nieuwe blik op economie: vier vrouwen vertellen hun visie.
- Waarom het bruto nationaal product geen groei omschrijft.
Tekst Erica Verdegaal Fotografie Megan Nixon/Unsplash.com
