Journalist Tatjana Almuli sport minstens drie keer per week, zowel fysiek als mentaal kan ze niet meer zonder. Voor Flow duikt ze in allerlei manieren om fit te blijven. Deze keer: openwaterzwemmen.
Mijn interesse werd gewekt in het najaar van 2021. Toen tijdens de zoveelste lockdown sportscholen weer gesloten waren, richtte ik met wat kennissen uit de buurt een sportclubje op. Een paar keer per week deden we een parcours in de buitenlucht, toevallig aan een gracht waarin mensen in de zomer veel zwemmen. Een sportmaatje stelde voor om eens het water in te springen na zo’n zweetsessie, want ze had ergens gelezen dat dat goed voor je is.
Blijven ademen
Omdat ik een grote behoefte had aan nieuwe impulsen tijdens het saaie, gelijkmatige lockdownbestaan stemde ik direct in. Vol overtuiging sprong ik bij mijn vuurdoop het koude water in. De eerste seconden leek het alsof de kou tot elke vezel van mijn lichaam doordrong, het voelde alsof ik bevroren was. Mijn hartslag ging meteen omhoog.
Gelukkig ben ik na veel yoga- en zanglessen een ster in bewust ademhalen. Dat hielp om mijn hoofd boven water te houden, letterlijk en figuurlijk, en mijn lichaam te laten wennen aan de kou. Toen ik uit het water kwam, voelde ik me fris en opgeladen, mijn lijf tintelde van top tot teen. De rest van de dag had ik een goede focus, bruiste ik van de energie en: ik had het juist warm. Al gauw was ik hooked. Ik ben niet de enige, overal ter wereld wordt er gezwommen of gedipt in winterse temperaturen.
Positieve effecten
In zijn podcast Huberman Lab praat neurowetenschapper Andrew Huberman met de Deense wetenschapper Susanna Søberg. Zij deed onderzoek naar de effecten van winterzwemmen op je fysieke en mentale gestel, en schreef er het boek Winter swimming over. De gezondheidsvoordelen zijn volgens haar een verbeterde bloedcirculatie, versterking van het immuunsysteem, verhoogde mentale veerkracht en verminderde stress. De ontspanning die je tijdens en na het winterzwemmen bereikt, heeft een kalmerend effect. In het koude water maak je gelukshormonen als endorfine en dopamine aan, die een beter humeur en energieboost kunnen geven.
Daarnaast tonen onderzoeken volgens Susanna Søberg aan dat door de plotselinge en intense afkoeling van de huid na het zwemmen het noradrenalinegehalte toeneemt, wat bruin vet activeert. Bruin vet houdt je warm en helpt met het verbranden in plaats van het opslaan van calorieën.
Rustig opbouwen
Na twee winters dippen in het koude water wil ik de volgende stap wagen: echt zwemmen in de buitenlucht. Dat vraagt om een intensieve training. De laatste tijd lees ik naast veel positieve reacties ook over gevaren die logischerwijze om de hoek komen kijken bij iets toch vrij extreems als je zo blootstellen aan kou. Risico’s als onderkoeling en je lichaam in een zogeheten koudeshock brengen – waarbij je bewustzijn kunt verliezen en de kans op verdrinking toeneemt – wil ik uiteraard mijden. Daarom besluit ik om bij mijn lokale zwemvereniging een openwaterzwemtraining te volgen. Hier leer ik over het belang van een diepe, gelijkmatige ademhaling, rustig opbouwen en je lijf laten wennen aan de kou. Je moet dus niet zomaar het water in springen zoals ik gewend was, maar bijvoorbeeld via een trappetje rustig je lichaam laten wennen aan de kou.
Ook weet ik nu dat de juiste uitrusting echt belangrijk is als het kwik gaat dalen en je wat langere afstanden wilt zwemmen. Denk aan een wetsuit, speciale waterdichte zwemsokken en handschoenen.
Lekkere rush
Trainen in een (klein) groepje kan helpen als je bijvoorbeeld angstig bent, en om de afstand en het tempo op te bouwen. Een andere tip is om het hele jaar rond in buitenwater te zwemmen, om zo je lichaam een nog volledigere training te geven en aan je aanpassingsvermogen te werken voordat het water echt heel koud wordt.
Zwemmen is überhaupt een goed idee: je krijgt een fullbody work-out en elke spiergroep wordt geactiveerd. Ook is het een perfecte sport wanneer je (snel) last hebt van blessures. Omdat er geen extra druk komt op je gewrichten en pezen, is zwemmen geschikt voor bijna iedereen. Naast de fysieke voordelen benoemt de trainer, net als Susanna Søberg, dat winterzwemmen ook je mentale veerkracht bevordert. Dat herken ik. Je lichaam zo vaak en voor langere tijd blootstellen aan kou voelt tegennatuurlijk: steeds als ik begin, wil ik dat dit zo snel mogelijk stopt.
Maar als ik doorzet en die lekkere rush voel opkomen, ervaar ik altijd hoe sterk ik ben, zowel fysiek als mentaal. Dat mijn lichaam zich na die korte shock zo snel aan de extreme omstandigheden kan aanpassen en me ook nog meters laat zwemmen, geeft een kick. Ik voel me dan on top of the world. Dit is naast alle andere voordelen van winterzwemmen een waardevol gevoel waar ik niet alleen nu profijt van heb.
Meer lezen
- Tatjana probeert rocycle: ‘You are your own worst enemy, breathe it all out.’
- Tatjana probeert yin yoga: ‘Leuk is het niet, goed misschien wel.’
- Inspanning én ontspanning: Tatjana probeert pilates zonder mat (en controle).
Tekst Tatjana Almuli Illustratie Yanii Putrii Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 20 mei 2024