Bibliotherapie: hoe boeken kunnen helpen bij je mental health

Therapie, maar dan aan de hand van boeken. We noemen het bibliotherapie en hoewel het in Nederland nog niet erg bekend is, wordt het in Engeland steeds populairder.

Een echte vervanging van traditionele therapie is het natuurlijk niet, maar het voorschrijven van boeken kan wel een fijne aanvulling zijn voor mensen die ergens tegenaan lopen of ergens mee worstelen. In Engeland noemen ze het noveltherapy of bibliotherapy, en ook in Canada wordt lezen op recept steeds gangbaarder.

Zo schrijft journalist Katrya Bolger in een artikel voor het Canadese tijdschrift The Walrus over Anne Boulton, een jonge vrouw die besloot in boekentherapie te gaan toen ze in wat zwaarder weer terechtkwam. Ze startte een traject bij een familietherapeut en tevens leraar literatuur. Tijdens haar eerste sessie vroeg de therapeut met welk fictioneel karakter ze zich het meest identificeerde, en aan de hand daarvan stelde hij met Anne een leeslijst samen.

Bibliotherapie

Na vijf sessies merkte Anne dat de boeken die ze voorgeschreven kreeg, hielpen bij het verwerken van haar eigen emoties en gedachten. In het artikel zegt ze: ‘In de traditionele therapie zoals we die kennen, kijk je vooral naar jezelf. Dat kan heel moeilijk zijn. Ik vond het te kwetsbaar, te naakt. Focus je je op literatuur in plaats van jezelf, dan verwerk je dezelfde dingen, maar op een zachtere manier.’

En ook uit onderzoek blijkt dat het lezen van fictie kan helpen bij het overkomen van hordes in je leven. In 2011 ontdekte psycholoog Raymond A. Mar aan de universiteit van York een overlapping in het brein tussen het begrijpen van verhalen en het aanvoelen van de mentale gesteldheid van andere mensen. Oftewel: door het lezen van fictie wordt het mogelijk ook makkelijker om te begrijpen hoe anderen zich voelen. Je wordt er empathischer van.

Een apotheek voor boeken

Maarten Dessing weet alles van wat de roman allemaal ‘kan’. Hij werkte onder andere mee aan de Nederlandse versie van The novel cure, oftewel De boekenapotheek. Een dik naslagwerk van twee Britse dames die lesgeven bij de The School of Life in Londen, waarin je voor elke klacht die je maar kunt hebben een roman krijgt voorgeschreven. Van afgunst, blut zijn en constipatie tot hoge bloeddruk, ontevredenheid of een shopverslaving. Ze noemen het noveltherapy (bibliotherapie).

Hun zelfverzonnen definitie luidt: ‘het voorschrijven van fictie voor de kwalen des levens’. Maarten Dessing: “Voor een deel is het natuurlijk een gimmick. Sommige trefwoorden in het boek zijn vooral grappig bedoeld. Maar ik geloof wel degelijk dat een boek therapeutisch kan werken. Lees je een boek over een probleem waar je zelf mee worstelt, dan kan het je een spiegel voorhouden. Je wilt er wel of juist niet hetzelfde mee omgaan als de hoofdpersoon. Soms is één zin, één detail al genoeg.”