Omgaan met verlatingsangst, zo doe je dat volgens een psycholoog

Verandering, tegenslag, verrassingen die op je pad komen. Het leven kan best ingewikkeld zijn. Gelukkig hoef je het niet alleen te doen: om hulp vragen mag, dus deden jullie dat via social media. Deze keer beantwoordt psycholoog Judith Coenen van Indigo jullie vragen over verlatingsangst.

“Een beetje verlatingsangst is op zich niet problematisch. Te veel kan echter problemen geven,” vertelt Coenen. In dit artikel vertelt ze hoe verlatingsangst ontstaat, en hoe je het kunt herkennen. Maar wat kun je doen om ermee om te gaan? De psycholoog geeft tips en praktische oefeningen.

Hoe kan ik omgaan met verlatingsangst?

1. Vind de oorzaak

“Probeer te verklaren waarom je angstig bent. Hoe ben je opgegroeid? Werd er voorzien in je emotionele behoeftes? Voelde je je veilig? Fijn op school? Niet iedereen is zich altijd bewust van de oorzaken, omdat die ook heel subtiel kunnen zijn. Vaak hoor ik bijvoorbeeld dat de ouders praktisch gezien altijd klaarstonden – de kinderen van school halen, koken, schone kleren –, maar dat ze niet goed over emoties konden praten, of met psychische klachten kampten.”

2. Erken je angst en gevoeligheden

“Belangrijk is ook om je gevoelens te erkennen in plaats van ze te vermijden, dan kun je ze vaak beter ‘dragen’. Dat gaat makkelijker als je je verlatingsangst snapt. Schrijf eens op hoe je je voelt als je in de steek gelaten wordt. En kijk terug op relaties: zie je patronen? Hoe kwam het dat een relatie stukliep?”

3. Maak gezondere keuzes

“Als je signalen herkent, kun je ervoor kiezen om niet meer te handelen naar je angst. Bijvoorbeeld door de keuze te maken om geen relaties aan te gaan met mensen die zich niet aan je kunnen binden, maar te investeren in mensen op wie je kunt bouwen – ook als dit op het eerste gezicht niet de meest gepassioneerde relatie lijkt. Of om te stoppen met iemands locatie te bekijken of diegene de hele tijd op te bellen en in plaats daarvan afleiding te zoeken. “

4. Deel je gevoelens

“Het kan helpen om over je gevoelens te praten. Spreek bijvoorbeeld af met je familie, partner of vrienden dat ze het je laten weten wanneer ze later komen dan afgesproken. Of bespreek het juist met iemand die daar helemaal los van staat. Professionele hulp kan ook goed zijn. Bij schematherapie ga je op zoek naar oorzaken en patronen. Emotionally Focused Therapy (EFT) is de eerste wetenschappelijk onderbouwde relatietherapie, waarbij je patronen in vriendschaps-, liefdes- of familierelaties onderzoekt.”

5. In the heat of the moment

“Soms overvalt angst je. Probeer dan stil te staan bij wat er gebeurt: wat voel ik hierbij, waar heb ik behoefte aan, welk deel van mijn reactie is terecht en welk deel overmatig? Dat kan helpen om angst een volgende keer minder heftig te ervaren.

Mensen met verlatingsangst hebben vaak behoefte aan erkenning, geruststelling en verbinding. Zoek dat op bij meerdere personen, bijvoorbeeld door vaker met collega’s of vrienden af te spreken. Zo merk je dat je wel degelijk in verbinding staat met anderen en ben je niet afhankelijk van een enkel persoon. Wat ook kan helpen: leren alleen zijn door tijd voor jezelf aangenaam te maken. Denk aan voor jezelf koken, een hobby uitoefenen, een warme douche nemen met je favoriete douchegel, een wandeling maken et cetera.”

6. Heb vertrouwen

“Niet alleen vertrouwen in jezelf, maar ook in dat anderen je leuk genoeg vinden om je niet te verlaten. En als je angst bevestigd wordt: leer dat je die emoties kunt verdragen. Het is goed om te oefenen met de controle loslaten: sommige dingen zijn er gewoon. Bijvoorbeeld met Acceptance and Commitment Therapy-oefeningen (ACT), die kunnen helpen erop te vertrouwen dat het goed komt.”