Door je in te leven in de ander, komt alles in een milder licht te staan. Dat opent deuren voor beter contact met anderen en is ook prettig voor jezelf, ervaart journalist Otje van der Lelij.
Toen ik elf jaar was, liet een vriendinnetje een foto van mij aan haar oma zien. De oma keek er aandachtig naar en zei: “Wat een ontzettend lelijk meisje.” Mijn vriendin vertelde me dit lachend, maar ik was een week niet voor de spiegel weg te slaan. Was ik echt zo lelijk? Mijn ouders zeiden dat ik ‘erboven’ moest staan als anderen gemeen deden, dat ze gewoon jaloers waren. Waarna ik dacht: jaloers, waarop dan? Nog steeds draait mijn maag om van denigrerende opmerkingen, roddels en haatberichten op internet. Na al die jaren heb ik nog geen eelt op mijn ziel. Wat me wel helpt om vervelende aanvaringen minder persoonlijk te nemen, is empathie. Door me in te leven in de ander lukt het me vaak wél om ‘erboven’ te staan.
In je eigen hoofd
“Niemand vindt het leuk om negatief te worden beoordeeld,” zegt Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. “Ook mensen die stoer vertellen dat ze zich niks van anderen aantrekken, worden door onaardige opmerkingen en afwijzingen geraakt. In onze evolutionaire geschiedenis hebben we altijd in groepen geleefd. Als je werd verstoten, overleefde je het niet. Het was van levensbelang om erbij te horen en geaccepteerd te worden.”
Volgens Vonk verschillen mensen wel van elkaar in wáár ze gevoelig voor zijn. Als je er graag goed uitziet, komt een rotopmerking over je uiterlijk harder binnen dan bij iemand die niks om zijn looks geeft. En staat intelligentie bij jou hoog in het vaandel, dan steekt het als anderen je oppervlakkig noemen. Begrijpelijk dus dat ik me als onzeker pubermeisje, dat veel met haar veranderende lichaam bezig was, vrij makkelijk uit het veld liet slaan door die bitchy oma.
Soms dénk je alleen maar dat anderen je afwijzen, maar is er eigenlijk niks aan de hand. Iemand gaapt, zucht, fronst, kijkt weg, wisselt blikken uit net op het moment dat jij aan het woord bent. Hoe je dit gedrag van anderen interpreteert, zegt veel over hoe je zelf de wereld bekijkt. Vonk: “We nemen onze omgeving waar door de bril van onze eigen gevoeligheden. Precies dezelfde situatie kan daardoor heel verschillende reacties oproepen bij verschillende mensen. Als een collega zucht tijdens jouw presentatie, kun je onzeker worden (heb ik iets doms gezegd?), vijandig (wil ze me soms publiekelijk voor schut zetten?) of bezorgd (gaat het wel goed met haar?).”
De vertaalslag die je maakt, zegt meer over jezelf dan over de ander. Het idee dat anderen je afwijzen, minachten of belachelijk maken hoeft dus helemaal niet te kloppen. Soms zit het in je eigen hoofd. Ik vind dit een fijne gedachte, die me helpt om milder naar anderen te kijken. Niet elke zucht, snauw of botte reactie heeft met mij te maken – egoïstisch eigenlijk om dat wel te denken. Een vriendin die niet reageert op WhatsApp is waarschijnlijk niet boos, maar druk. En een collega die kortaf reageert, heeft gewoon z’n dag niet.
- Lees het volledige verhaal van Otje van der Lelij in Flow 8.
Tekst Otje van der Lelij Fotografie Doruk Yemenici/Unsplash.com
Kijk hier voor alle actuele aanbiedingen en kortingscodes in de webshop.
