Tegenovergestelde van een déjà vu: dit is een 'jamais vu'

Het gevoel dat je iets al hebt gezien of meegemaakt, terwijl dat niet zo is. Bijna iedereen heeft weleens een déjà vu. Het tegenovergestelde daarvan is het (nog onbekende) fenomeen ‘jamais vu’. Dit is het en zo ontstaat het.

Een déjà vu, Frans voor ‘al eerder gezien’ is een soort ‘kortsluiting’ in het geheugen. Normaal gesproken geven je ogen een beeld door aan de hersenen, waarna het brein dit opslaat. Bij een déjà vu slaan de hersenen dit beeld meteen op, en vergeten ze op welk moment dit gebeurt. Het brein geeft dit beeld dan een andere datum, waardoor het lijkt alsof we het al eerder hebben gezien. Een déjà vu wordt waarschijnlijk getriggerd doordat hoofd en lijf moe of overbelast zijn, schrijft MIND Young.

Vervreemd van iets bekends: dit is een jamais vu

Jamais vu betekent ‘nooit gezien’. Het houdt in dat je iets wel al hebt gezien of meegemaakt, maar het brein dit registreert als iets volkomen onbekends. “Bijvoorbeeld een collega die je al jaren kent of een woord dat je vaak schrijft. Je zult merken dat de persoon er bekend uitziet, of je weet dat je dat woord eerder hebt gezien, maar ze lijken compleet nieuw. Het duurt een poosje voordat je weer weet waar je deze persoon van kent, of hoe je het woord schrijft. Dit gevoel kan overweldigend en eng zijn, en het kan een paar seconden of minuten duren,” vertelt klinisch psycholoog Blair Steel aan Huffpost.

Naar de jamais vu is nog weinig onderzoek gedaan, dus de precieze oorzaak is nog niet bekend. Wel wordt er volgens Steel door deskundigen vanuit gegaan dat ook dit een soort kortsluiting is in het geheugen, en dat stress of slaapproblemen een aanleiding kunnen zijn. Daarnaast kan het optreden in een onrustige of angstige situatie, het is een manier van de geest om trauma te voorkomen.

Dissociatie en waanbeelden

Wanneer iemand een jamais vu ervaart, kan diegene zich los voelen van zijn omgeving, de mensen om hem heen en zijn lichaam – daarom kan het verward worden met dissociatie.

Volgens Steel is het ervaren van een jamais vu geen reden tot zorgen. Vaak duurt zo’n moment maar kort en helpt het al om even pauze te nemen en tot jezelf te komen. Wel is het belangrijk om te weten dat een jamais vu iets zeldzaams is. Als je er vaker last van hebt, kan het een signaal zijn van een onderliggend probleem. De expert raadt aan om dan een deskundige te raadplegen.