Herkenbaar en alledaags: waarom vrouwelijke filosofen zo vaak briefwisselingen, romans en essays schreven

Vrouwelijke filosofen schreven én schrijven vaak over alledaagse, herkenbare thema’s. Hoe kan dat? Een ode aan vrouwelijke denkers.

Van oudsher is de filosofie een mannenwereld. Ze wáren er wel, vrouwelijke filosofen, zelfs in de oudheid. Maar hun werk is niet overgeleverd, in tegenstelling tot dat van bekende mannelijke filosofen als Plato (ca. 427-347 v.Chr) en Aristoteles (384-322 v.Chr.).

In de middeleeuwen zaten de vrouwen die konden lezen en schrijven meestal in een nonnenklooster, waar ze zich bezighielden met het bestuderen van de bijbel. Pas aan het begin van de achttiende eeuw kregen meisjes uit de gegoede kringen de kans te studeren – en dus ook te filosoferen. Vaak in de vorm van een ‘correspondentie’: briefwisselingen met anderen uit gegoede en adellijke kring. Bekend zijn bijvoorbeeld de brieven van de Nederlandse schrijver Belle van Zuylen. Voor Van Zuylen en haar tijdgenoten was dit de enige manier om hun ideeën te uiten.

Vrouwelijke filosofen

Terwijl mannelijke filosofen meestal dikke, ingewikkelde filosofische boeken schreven, verwerkten vrouwelijke denkers hun ideeën in latere perioden veel vaker in romans en essays. In verhalen die veel dichter bij het echte leven stonden en staan, over concrete situaties en vaak ook over hun eigen leven. En daarom zijn hun romans, boeken en essays vaak ook zo fijn om te lezen. Ze bieden een ander, filosofisch perspectief op het leven, maar zijn nooit losgezongen van de alledaagse werkelijkheid en daardoor herkenbaar.

Veel vrouwelijke filosofen bemoeiden zich ook met de politiek en de vrouwenbeweging. Ze stimuleren ons om het leven ter hand te nemen, en te veranderen of te verbeteren als dat nodig is. Ook al zijn sommige vrouwelijke denkers er al honderden jaren niet meer, hun werk blijft een inspiratiebron voor ons eigen leven.