Het Zweedse begrip ‘lagom’ betekent ‘niet te veel, niet te weinig: precies genoeg’. Journalist Annemiek Leclaire zocht uit wat we daarvan kunnen leren.
“Een lagom benadering van het leven, van ‘niet te veel en niet te weinig’, leidt tot tevredenheid,” zegt Elisabeth Carlsson vanuit Londen. “Het is een leven waarin je de tijd krijgt om de dingen te doen die je het liefste doet, dingen die waarde toevoegen. Dat zijn vaak de kleine, dagelijkse dingen, zoals een moment de tijd nemen om met een vriendin koffie te drinken, een voedzame maaltijd te maken voor je gezin, even van de natuur te genieten, of wat het ook maar is dat je een gevoel van kalmte en balans geeft.” Zelf houdt Carlsson balans met simpele pleziertjes als fika (Zweedse koffiepauzes), het verbouwen van haar eigen groenten en het branden van de kaarsen die haar moeder heeft gemaakt.
Hoe kunnen niet-Zweden leren om dit principe toe te passen? “Dat vind ik nog best moeilijk om uit te leggen,” geeft ze toe. “Ik ben zelf met lagom opgegroeid, het is zo met mij verweven geraakt dat ik nog moet uitzoeken hoe ik het anderen precies kan leren. Het is een beetje als iemand uit een ander land je eigen taal leren spreken. Zelf ken je je taal perfect, maar hoe breng je het over? Waar het in elk geval om gaat, is het teveel in je leven ervan af te schrapen. Stripping the excess. Om nee te leren zeggen tot je dat moment van lagom bereikt: dan ervaar je tevredenheid, dan ervaar je wat genoeg is.”
Het doet me denken aan een lezing van de Britse druktegoeroe Tony Crabbe. Tijdens een presentatie in Amsterdam vorig jaar zei hij: “Als je twijfelt of je iets wel of niet moet doen, vraag jezelf dan eens af wat het je kost als je er ja op zegt.” Hij bedoelde: als je ja zegt, kun je iets wat misschien nóg meer waarde voor je heeft, niet meer doen. Overdaad, was zijn betoog, is niet onschuldig, overdaad schaadt.
- Het artikel ‘Precies goed’ staat in Flow 5.
Tekst Annemiek Leclaire Illustraties Deborah van der Schaaf
