Het gevoel altijd maar bereikbaar te moeten zijn, maar ook onze neiging om op elk rustig moment meteen dat schermpje te gaan checken: ons hoofd wordt er zo vol van. Kan het wat minder?
Weer even naar buiten staren in de trein. In de rij voor de kassa andere mensen bestuderen. Aan het eind van de middag op de bank hangen en zien hoe de schemering in je kamer valt. Je afvragen: hoe zou het met die en die zijn, zonder dat je het meteen gaat uitzoeken. Kijken wat voor weer het wordt door naar de wolken en de lucht te kijken. In de wachtkamer tijdschriftjes inkijken die je normaal nooit zou lezen.
Als je tussen de bedrijven door (automatisch) naar je telefoon grijpt, verdwijnen dit soort momenten steeds vaker. In dit blog geven we je graag een aantal handige tips en ideeën om af en toe bewust stil te staan bij je telefoongedrag.
Inzicht in gedrag
Hoeveel tijd gaat er op een doorsneedag eigenlijk op aan je telefoon? En welke gewoontes zou je kunnen aanpassen of veranderen? Je bewust worden van je telefoongedrag is een goede eerste stap. Zo weet je op welke momenten je overbodig naar je telefoon grijpt, en wanneer je hem echt nodig hebt. Je kunt dit onderzoeken door jezelf een aantal vragen te stellen. Bijvoorbeeld:
- Waar leg je je telefoon als je naar bed gaat?
- En als je op je werk bent? Laat je je telefoon in je tas zitten of leg je ‘m zichtbaar op je bureau?
- Probeer je telefoon eens een dag uit het zicht te leggen: word je er minder naartoe getrokken nu je ‘m niet steeds ziet?
Op telefoons en apps zelf komen ook steeds meer functies om je telefoongedrag beter bij te houden. Dat kan bijvoorbeeld met de apps Quality Time voor Android of Moment voor iOS. En de optie ‘Schermtijd’ in de nieuwste update van Apple (iOS 12) maakt het je nog makkelijker: hiermee kun je bijvoorbeeld zien hoe vaak je je telefoon oppakt en wat voor soort apps je het meest gebruikt. Ook heb je de mogelijkheid om ‘apparaatvrije’ tijd in te stellen en notificaties uit te zetten op bepaalde tijden. Hier vind je meer informatie.
Sociale voordelen van minderen met je telefoon
Flow’s Irene vertelt hoe vervelend het ze vindt dat ze vaak de neiging heeft haar telefoon te checken tijdens gesprekken met vrienden. “Op Insta (ja, online dus) zag ik laatst deze quote: ‘Hang out with people who make you forget to check your phone.’ Hoe mooi is die! En ik dacht: dat doe ik eigenlijk altijd. Alle mensen die ik ontmoet, zijn interessant genoeg om me te laten vergeten op mijn mobiel te kijken. Maar ik ben inmiddels zo geprogrammeerd dat ik toch altijd even wil spieken. Niet eens om een feitje of naam of foto op te zoeken, maar omdat ik hoop op een leuk appje, berichtje, dingetje. Zou ik het nog af kunnen leren?”
Veel mensen hebben hier last van. “Alleen al de aanwezigheid van een telefoon op tafel is een stoorzender voor een goed gesprek, zegt Marli Huijer, hoogleraar publieksfilosofie aan de Erasmus School of Philosophy. “De inhoud van je gesprek is oppervlakkiger met een telefoon op tafel. Je houdt rekening met de kans op een onderbreking, de spanningsboog wordt daardoor anders. Als je heel intensief met iemand praat over bijvoorbeeld verdriet of liefde, kan die sfeer na een berichtje of telefoontje helemaal weg zijn.” Af en toe wat minderen met je telefoon heeft dus ook veel voordelen op sociaal gebied. Dat is al reden genoeg om hem vaker weg te leggen of op stil te zetten.
Gebruik je ‘lege’ tijd anders
Als we continu op dat schermpje aan het kijken zijn, missen we zo veel mooie dingen om ons heen. En er lekt tijd weg die je misschien aan andere leuke dingen had willen besteden. Noteer in een mooi notitieboekje welke dingen je graag zou willen doen, maar waar je voor je gevoel weinig tijd voor hebt. Als je een keer tijd over hebt, grijp dat niet naar je telefoon, maar doe een van de dingen op je lijstje. Alvast een aantal ideeën:
- Een artikel in één keer uitlezen, zonder onderbroken te worden
- Een bordspel uit de kast pakken
- Een (avond)wandelingetje maken
- Bloemen drogen
Als al je vrije tijd wordt opgeslokt door je telefoon, komt dit ook niet ten goede van je creativiteit. Goede ingevingen, creatieve oplossingen: ze komen vaak pas opborrelen als je wegloopt van je scherm. Dat komt omdat ons brein twee aandachtssystemen heeft, zegt psycholoog Carien Karsten in Flow. “Het ene deel is actief op momenten dat je je bezighoudt met informatie verzamelen – ook mailtjes beantwoorden, dingen organiseren en je social media checken vallen daaronder. En het andere deel van je brein wordt actief wanneer je in de ‘off-stand’ staat en dus offline bent. Die laatste is de toestand waarin je de meeste kans hebt op die goede ingevingen of creatieve oplossingen.”
Praktische tips en hulpmiddelen
Er zijn heel veel hulpmiddelen en tips die je kunt gebruiken om de drang je telefoon te blijven checken wat te verlagen. Zet bijvoorbeeld de kleuren van je telefoon af en toe ‘uit’ (het is even zoeken, maar op je iPhone gaat dat zo: algemeen > toegankelijkheid > aangepaste weergave > kleurfilters (zet schuifje open) > grijstinten). Een telefoon in zwart-wit lokt veel minder.
Leg je telefoon vaker weg en neem er bewust tijd voor om je berichtjes op bepaalde momenten te checken: zo raakt je hoofd niet zo overvol. De Amerikaanse professor Psychologie Larry Rosen over aandacht: “Uit onderzoek weten we dat onze aandacht als een harpoen is, niet als een groot visnet. We kunnen ons maar richten op één vis per keer, niet op heel veel vissen tegelijk.”
Je kunt jezelf ook helpen herinneren niet steeds je berichtjes te openen door een waarschuwing op je telefoon. Plaats een afbeelding als achtergrond die je elke keer weer even na doet denken: wil ik nu echt mijn telefoon gebruiken? Een aantal mooie plaatjes vind je hier.
Wil je je nog wat meer in het onderwerp verdiepen, dan zijn er veel boeken over minderen met je telefoon. Ze gaan met name in op de gevolgen van ons vele internetgebruik op ons brein. Goed om even een eye-opener te hebben en je tijdens de volgende treinreis misschien eens af te vragen: wil ik echt de hele reis alleen op mijn telefoon zitten, of eigenlijk liever een boek lezen of gewoon wat mijmeren?
Reageer gewoon eens niet
Toch blijft het lastig om niet te reageren op berichtjes, omdat ze best dwingend kunnen zijn of anderen meteen een antwoord van je verwachten. Daar hebben we bij Flow iets op bedacht. Astrid vertelt: “We konden wel honderd redenen verzinnen waarom het goed is voor een mens om soms even op ‘uit’ te staan. Wat gek eigenlijk, bedachten we toen, dat je wel een out of office aan kunt zetten op je mail, maar niet aan je WhatsApp-groepjes kunt melden dat je er even niet bent. Of op Insta kunt zeggen dat je met vakantie bent. Dan ben je ook meteen van dat schuldgevoel af, als je niets laat horen.” Daarom maakten we Social Out of Office-stickers en -gifs, die je kunt gebruiken om mensen te laten weten dat je even niet reageert. Hoe dat precies werkt, leggen we hier uit.
- Lees meer over minderen met je telefoon in Het grote boek van minder.
Fotografie Annie Spratt/Unsplash.com
