Rust door te schrijven

Journalist Catelijne Elzes zet elke ochtend wat woorden op papier. En dat brengt haar heel wat rust.

Vier dagen doe ik het nu en ik begin er al naar uit te kijken als ik ’s avonds in mijn bed stap: de morning pages. Een idee van de Amerikaanse (scenario) schrijver Julia Cameron, die het zelf al meer dan twintig jaar volhoudt. Je pakt een pen, een paar blaadjes en je schrijft. Zonder te stoppen, zonder jezelf te censureren, zonder jezelf te verbeteren. ‘Ik voel me moe’, ‘Ik heb geen zin in dat gesprek met mijn collega’, ‘Ik ben blij dat ik gisteren mijn kledingkast heb opgeruimd’. Alles mag, als het maar vóór de lunch op papier staat en minimaal drie pagina’s lang is, zo’n 750 woorden.

Je schrijft dus ook gewoon door op het moment dat je eigenlijk geen idee meer hebt waar het nog over moet gaan. En uiteindelijk kom je terecht bij gevoelens en gedachten die spontaan oppoppen.

Lichaam en brein

Ik word rustig van dit dagelijkse ritueel en met mij duizenden anderen, zo lees ik onder andere op 750words.com. Dat is een site die het mogelijk maakt om je morning pages te typen en die voor je bijhoudt hoeveel woorden je al hebt.

Beetje cheaten, maar dat maakt het wel een stuk makkelijker. ‘It clears your head,’ zeggen de vele fans, en zo voelt het ook. Alsof je met een ragebol door je hoofd gaat, tot in de schimmigste hoekjes van je brein. Het blijkt dat opschrijven van wat er in je omgaat, veel goeds kan brengen – en niet alleen als je het elke ochtend doet.

Wetenschapsjournalist Mark Mieras heeft alle wereldwijd onderzochte effecten van schrijven op een rij gezet in zijn essay De waarde van schrijven. Zo blijken mensen die hun ervaringen en gevoelens opschrijven, minder vaak naar de huisarts te gaan. Wie iets traumatisch meemaakt en dat op papier zet, ervaart minder stress en lichamelijke klachten.

Je schrijft over wat je allemaal nog zou willen in je leven, werkt het stressverlagend. Volgens Mieras biedt het vrouwen over het algemeen meer soelaas dan mannen. En dan met name de tobbers, die geneigd zijn om maar te blijven herkauwen en in rondjes te denken. Wie schrijft, benoemt vaak emoties en ordent gedachten. Dat helpt ‘de ervaringen van het leven’ te verwerken, zoals Mieras het noemt.

Lees meer Goed nieuws: zo blijf je happy als het bewolkt, grauw en guur is buiten, volgens psychologen

Inzicht

Rhoda Schuling herkent dat. Ze is onderzoeker en mindfulnesstrainer bij het Radboud Universitair Medisch Centrum voor Mindfulness in Nijmegen en ziet wat schrijven kan doen. “Tijdens de achtweekse basistraining laten we deelnemers tussen bijeenkomst twee en drie schrijven over de aangename gebeurtenissen van die week en een week later over de onaangename.

Dat doen ze aan de hand van een aantal vragen zoals: ‘Wat was de situatie’, ‘Wat dacht je toen’, ‘Wat gebeurde er in je lichaam’ en ‘Hoe voel je je nu’. Door dit op papier te zetten, worden mensen zich bewust van een aantal dingen. Bijvoorbeeld dat prettige momenten vaak onbewust voorbijgaan. Dat je die momenten kunt herbeleven door ze op papier te zetten. Dat je je dan opnieuw blij of gelukkig kunt voelen. Schrijven geeft inzicht.”

Mindfullness geeft je gevoelens bestaansrecht

Jon Kabat-Zinn, de grondlegger van mindfulness, noemt schrijven ‘an incredible mindfulness practice’. Schuling legt dat verder uit: “Bij mindfulness hoeven moeilijke gevoelens niet weg, maar probeer je er juist bij te blijven. Door ze op te schrijven, geef je ze bestaansrecht en rubriceer je ze.” Hoe je nou precies moet schrijven om er profijt van te hebben, is niet helemaal duidelijk. Mark Mieras schrijft in zijn essay: ‘In de meeste experimenten krijgt de schrijfgroep de opdracht om te schrijven in een stijl die lijkt op spreektaal, met veel oog voor details. Praten op papier, zou je kunnen zeggen.’

Over iets zakelijks of feitelijks schrijven en opsommen wat je allemaal op een dag hebt gedaan, doet vaak niet zo veel. Julia Cameron vindt het vooral van belang dát we schrijven en onze innerlijke commentator ‘uitzetten’. Niet denken aan de juf van vroeger, niet letten op punten, komma’s en werkwoordspelling, maar gewoon alles uit je pen laten vloeien. In Je leven schrijven geeft ze aan het eind van elk hoofdstuk een schrijfopdracht.

Bijvoorbeeld: beschrijf een situatie die je nu veel bezighoudt, zoals ‘wennen aan mijn nieuwe baas’ of ‘samenwonen’. Of: schrijf vijftig dingen op waar je trots op bent, van kleine tot grote, zoals ‘mijn worteltaart’ of ‘hoe life ik voor mijn moeder ben’. Maar eigenlijk kan alles als schrijfstof dienen, getuige ook Camerons morning pages waar helemaal geen sturing aan ten grondslag ligt. ‘Schrijven is als staren in de verte,’ zegt Cameron, ‘schrijf dus vooral over dingen die je duidelijker wilt zien. Alsof je je innerlijk kompas raadpleegt: je stelt het in en leest je positie af. Ik voel, ik denk, ik herinner. En dan: aha!’