Stem op een vrouw: hoe werkt ‘voorkeurstemmen’?

Meer vrouwen, mensen van kleur of jongeren in de politiek: hoe krijg je dat voor elkaar? Door bewust te stemmen, op iemand op een lagere plek op de kieslijst. Dit is hoe voorkeurstemmen werkt.

De Tweede Kamer telt op dit moment 58 vrouwen, terwijl er 150 zetels zijn. Onder die vrouwen is er bovendien maar weinig diversiteit. Terwijl representatieve vertegenwoordiging zo belangrijk is, vindt Devika Partiman. Als sociaal activist en oprichter van Stem op een Vrouw strijdt ze voor verandering op het gebied van sociale en politieke gelijkheid. Nadat ze in 2016 tijdens een bezoek aan Suriname een poster met de tekst ‘Kies bewust, stem op een vrouw’ ziet hangen, begint ze zich in te zetten voor representatie van vrouwen in de Nederlandse politiek.

Niet alleen op het gebied van gender ziet ze daar een gebrek aan diversiteit, veel mensen worden niet of amper vertegenwoordigd: mensen van kleur, jongeren, mensen die geen universitaire opleiding hebben gevolgd, mensen met een beperking.

Zichtbare representatie zorgt voor een hoger vertrouwen en betrokkenheid bij politiek, volgens Stem op een Vrouw. Bovendien draagt het realiseren van politieke gelijkheid bij aan de emancipatie van vrouwen via beleid. En dus tot meer gendergelijkheid in alle facetten van de maatschappij.

Voorkeurstemmen: hoe werkt dat?

Veel mensen stemmen op de lijsttrekker van een partij. Of op de eerste vrouw op de lijst. Niet per se verkeerd, maar deze mensen komen vanwege hun hoge positie toch al in de politiek. Het aantal politici uit een partij die in de Tweede Kamer komen, is namelijk gebaseerd op het totaal aantal stemmen op die partij in verhouding tot het totaal aantal zetels (150).

Voorop staat om te stemmen op jouw favoriet. Maar wil je specifiek meer vrouwen of mensen van kleur in de kamer? Zo werkt voorkeurstemmen in het kort:

1. Kies een partij. Verdiep je in de partijen die meedoen en welke partij opkomt voor wat jij belangrijk vindt.
2. Bekijk in de peilingen hoeveel zetels jouw partij waarschijnlijk ongeveer krijgt.
3. Stem op een vrouw of persoon van kleur (of op iemand anders van wie jij het belangrijk vindt dat deze groep vertegenwoordigd is in de Tweede Kamer) op een positie op de kieslijst vanaf dat aantal zetels uit de peilingen.

Een voorbeeld. Is de schatting dat jouw partij zes zetels krijgt? Stem op iemand van jouw voorkeur vanaf positie zes.

Hoe ontdek je wie jouw voorkeurstem nodig heeft?

Op de stemhulp van Stem op een vrouw vind je alle verkiesbare partijen, met per partij informatie over alle verkiesbare vrouwen, een link naar het verkiezingsprogramma en de peilingen. Zo zie je welke politici jouw stem extra hard nodig hebben om verkozen te worden.

Andere initiatieven die voorkeurstemmen als strategie inzetten zijn Stem Jong en Kleur de Kamer.

Waarom ook jouw stem belangrijk is (ook al is het er maar één)

Mede dankzij hun stemcampagnes zijn er in de loop der jaren al meer dan zevenhonderd vrouwen extra verkozen in de landelijke politiek. In haar boek Stem op een vrouw benadrukt Partiman die verandering geen individuele zaak is geweest: het betekent dat honderdduizenden individuele stemmers samen een beweging hebben gemaakt. Ook jouw ene stem doet er dus toe.

Meer lezen

• Eenvoudige dingen die je kunt doen om gendergelijkheid te steunen.
• 5x podcast luisteren over politiek.
• Het leven van Hedy d’Ancona.

Illustratie Sam McNamara/Unsplash