Tatjana’s leven draaide om online activisme: ‘Ik voelde me schuldig als ik even niets deelde, alsof ik dan tekortschoot’

Er was een tijd dat ik het grootste deel van de dag online doorbracht. Ik raakte verontwaardigd over politieke kwesties en op social media weerde ik me tegen racisme, seksisme, fatshaming en ander discriminerend gedrag. Ik mengde me in discussies, schreef verontwaardigde reacties en voelde de druk om overal een mening over te hebben en de strijd aan te gaan waar en wanneer dat maar kon. Het voelde goed om me uit te spreken en me niet langer te laten remmen door schaamte of onzekerheid.

De schaduwkant van online activisme

De barricades op, daar bestond mijn leven uit, alles voor de goede zaak. Tot ik me realiseerde dat er aan online activisme ook schaduw­kanten zitten. Tijdens de massale aandacht voor Black Lives Matter in 2020, na de tragische dood van George Floyd, viel het me op hoe makkelijk mensen een zwart vierkant op hun profiel plaatsten met de hashtag #BLM erbij – en dat was het dan. Vaak bleef het bij dat ene symbool, volgden er geen demonstraties, geen lastige gesprekken met familieleden of collega’s en geen verdieping in systematisch racisme.

Datzelfde zag ik later terug bij de Women, Life, Freedom-­beweging voor Iraanse vrouwen, die onder een zwaar onderdrukkend regime leven. Ook daar leek het online delen van berichten soms een doel op zich. Duurzame, echte betrokkenheid bleef meestal uit. Hoe langer hoe meer begon ik me af te vragen wat nou eigenlijk de waarde is van het steeds opnieuw delen van dezelfde berichten over ongelijkheid en onderdrukking, als er vervolgens maar weinig tastbare actie op volgt.

Oppervlakkig meedoen met trends

Natuurlijk geloof ik nog steeds in de kracht van social media als bron van kennis en verbinding. Ze kunnen belangrijke gesprekken op gang brengen en inzicht geven in wereldwijde onrechtvaardigheid. Maar die kracht heeft wel een grens: als het blijft bij oppervlakkig meedoen aan trends, zullen er geen wezenlijke veranderingen komen. Zelf, concludeerde ik, moest ik ook nog veel leren.

Meer dan eens hield ik me afzijdig als andere mensen belachelijk werden gemaakt, onder het mom van humor. En discussies over het conflict in het Midden-Oosten meed ik vaak, omdat ik vond dat ik er te weinig van afwist. Inmiddels besef ik: wij hebben het voorrecht om ons uit te spreken, de vrijheid om onze stem te laten horen, in tegenstelling tot veel andere mensen op de wereld. Extra belangrijk dus dat we vervolgens ook verantwoordelijkheid nemen – om voorbij die vluchtige online steun te kijken, en offline ook echt verschil te maken.

Blinde vlekken

Maar durven we vrienden en collega’s wel aan te spreken op hun kwetsende uitspraken? Zien we onze eigen privileges onder ogen en zijn we ons bewust van de blinde vlekken die we nog hebben? Echte langetermijnverandering vraagt om meer dan het snel delen van een post of het meeliften op de hype van de dag. Het vraagt om moed, energie en de wil om juist die moeilijke gesprekken aan te gaan in je eigen omgeving. En dat zeg ik ook tegen mezelf, elke dag opnieuw.

Meer lezen

• Goed nieuws: dit doet activisme voor je mentale gezondheid.
• Van toeschouwer tot activist: waarom Thomas besloot om toch de straat op te gaan.
• ‘Boeie, de wereld gaat toch naar de gallemiezen’-gedachten, zo gaat Tatjana Almuli ermee om.

Gepubliceerd op 14 juli 2025