Je gevoelens kunnen je wereld soms op z’n kop zetten. Deze vragen van een psycholoog helpen je om jezelf beter te begrijpen – want een beetje sturing op z’n tijd brengt je verder.
Emoties en gevoelens zijn er om je iets te vertellen, maar begrijpen wat ze precies komen brengen – en dit toelaten – is soms lastiger dan het beginnetje van een nieuwe rol plakband vinden. Volgens psycholoog Anne-Aimée Blacquière komt dit omdat de meesten van ons nooit hebben geleerd wat gevoelens zijn, laat staan hoe we ze op een gezonde manier kunnen uiten.
De complexiteit van je eigen gevoelens
Voor weinig mensen was er tijdens hun opvoeding of op school tijd en ruimte voor het herkennen en accepteren van emoties. Zit iets je dwars? Dan slaap je er een nachtje over of zet je de schouders eronder. En weer door.
“Dat is niet per se goed of fout,” weet Blacquière. “Het betekent alleen dat er weinig aandacht voor was. Daarom worden we ons pas bewust van wat er in ons omgaat als we ergens tegenaan lopen.” En dan vinden we het dikwijls lastig om die gevoelens te plaatsen.
“Daarnaast zijn we bang dat gevoelens groter worden of niet meer weggaan als we er aandacht aan besteden,” merkt de psycholoog op. “In plaats van toelaten wat er in ons omgaat, wandelen we er liever met een boog omheen. Want als je al 33 jaar alles wegstopt, waar begin je dan ineens?”
Investeer in jezelf
Maar je emoties en daarmee jezelf beter leren kennen, kost tijd. Tijd die we onszelf niet altijd gunnen. Blacquière: “Het is een proces zonder eindpunt. We kunnen ons gevoel immers niet oplossen; het betekent niet dat gevoelens nooit meer terugkomen als we ze toelaten. Elke situatie is een uitnodiging om nieuwe dingen over jezelf te leren. Daar is tijd en energie voor nodig. Dit komt niet per se met hard werken, maar eerder met begrip en compassie voor jezelf en stil te staan bij wat er is.”
Afstand van gedachten brengt begrip
Een van de manieren om je innerlijke wereld beter te begrijpen, is schrijven. Schrijven maakt duidelijk wat er in je omgaat, zodat je er afstand van kunt nemen. “In Acceptance and Commitment Therapy noemen we dat defuseren,” vertelt Blacquière. “Er ontstaat ruimte om te observeren. Je merkt dat je gedachten hebt, maar ze niet bent.”
Overigens is schrijven niet voor iedereen dé manier, weet de psycholoog. “Lukt het je niet om al schrijvende dichter bij je gevoel te komen? Dat betekent niet dat jij iets fout doet, maar eerder dat het niet jouw manier is om je emoties op een gezonde manier te uiten. Het kan zijn dat het voor jou bijvoorbeeld beter werkt om erover te praten.”
Inzoomen op je gevoelens
Aan de slag met pen, papier en je emoties? “Zoek een rustige plek op waar je je op je gemak voelt,” tipt Anne-Aimée. “En geef jezelf de tijd om je gevoel naar boven te laten komen. Als je het druk hebt, is er letterlijk geen ruimte voor het toelaten van je gevoel. Drukte kan het toelaten van gevoelens blokkeren.”
Zoek dus een moment dat werkt voor jou, zonder afleiding en verwachtingen. “De volgende vragen zijn gebaseerd op de RAIN-methode van de Amerikaanse psychotherapeut Tara Brach en helpen je om naar je gevoel af te zakken.”
- Wat speelt er zich af in mijn lijf? “Onderzoek wat er in je omgaat en vel daar geen oordeel over. Wat voel je in je lichaam? Denk niet: ik vind dit geen prettige emotie, maar wees je er slechts bewust van. Bewustwording is de eerste stap naar verandering.”
- Is het oké dat dit gevoel er is? “Kun je het met open armen ontvangen? Accepteer je de gevoelens? Mag alles wat er is, er zijn?”
- Wat kan ik doen om in die oncomfortabele gevoelens te zakken? “Hoe kun je je gevoelens meer toelaten?”
- Waar voel ik dit in m’n lijf? “Onderzoek je gevoel. Beweegt het? Voelt het groot of klein? Heeft het misschien een kleur?”
- Wat heeft dit gevoel nu nodig? “Vraag je af wat jij nu nodig hebt om met dit gevoel te zijn. Is dit iets wat je nu kunt geven, zoals liefdevolle gedachten of aanrakingen? Doe dat dan. Kun je het niet direct geven, maak dan de afspraak met jezelf om dit later op de dag te doen. Als je A zegt en ook A doet, creëer je voorspelbaarheid in je systeem, wat het steeds makkelijker maakt om meer compassie voor jezelf te hebben.”
Tenslotte is het volgens Anne-Aimée Blacquière belangrijk om begrip te hebben voor de antwoorden die er in je opkomen. “En komt er geen antwoord? Dan wil dat niet zeggen dat het niet werkt, eerder dat er meer tijd en aandacht nodig is.”
Meer lezen
- 5 kleine vragen voor wanneer je je gestrest voelt.
- Wat negatieve gevoelens je komen brengen.
- Geleefd door je gedachten? 4 tips van psychologen.
Tekst Lisanne van Marrewijk Illustratie Yelena Bryksenkova
Gepubliceerd op 31 oktober 2023