Hoe Iraanse betogers zich met protestkunst verzetten tegen het regime

Het duikt overal op in het straatbeeld van Iran: protestkunst. Iraanse demonstranten verzetten zich tegen het regime op allerlei creatieve manieren, waaronder snelle kunst.

Sinds in september de 22-jarige Mahsa Jina Amini overleed na een hardhandige arrestatie, vinden er in Iran grootschalige demonstraties plaats. Ook in het straatbeeld is het verzet terug te zien. Demonstranten uiten hun woede op de muren van gebouwen in de vorm van stickers en graffiti. Ongevaarlijk is dit verzet niet. In de afgelopen weken zijn meerdere demonstranten gearresteerd (en sommige doodgeschoten) vanwege hun uitingen.

Omdat het zo onveilig is, moet de kunst snel geplaatst worden. In een artikel van Trouw lezen we dat op social media is te zien hoe jonge vrouwen en mannen in Iran binnen enkele seconden hun kunst op de muur kalken: van de leus ‘Vrouw, leven, vrijheid’ tot ‘Dood aan de dictator’. Voor deze verzetkunst is stencil-graffiti populair: met een sjabloon heb je dan in no time een boodschap op de muur.

Een eerbetoon en politieke boodschap in één

Hoewel het regime de boodschappen probeert uit te wissen met een dikke laag verf, blijven de stencils overal in Iran oppoppen. Vaak zijn daarop de gezichten van doden te zien die in de laatste weken zijn gevallen, als een eerbetoon. Leuzen komen ook vaak terug en via de stencils wordt ook opgeroepen tot algemene stakingen.

‘Wat mij op dit moment fascineert,’ vertelt de Iraanse straatkunstenaar Mad in het artikel voor Trouw, ‘is hoe vastberaden en hardnekkig mensen slogans en afbeeldingen tegen het regime aanbrengen op de muren, ondanks het feit dat het regime ze probeert te onderdrukken en arresteren.’

Mad ziet hoe er op muren, viaducten en op het asfalt van de straten zich een grootschalige oorlog ontvouwt: ‘Aan de ene kant staan mensen die op creatieve wijze een politieke en maatschappelijke boodschap delen, en aan de andere kant het regime dat alles wegpoetst en censureert.’