Angst voor verandering? 5 tips van een psycholoog om daarmee om te gaan

Zonder verandering geen vooruitgang. Dat weten we wel, en toch voelt zo’n veranderend leven voor velen spannend. Met deze tips van een psycholoog wordt het makkelijker.

Of we het nou willen of niet, verandering hoort bij het leven. Sterker nog: uit de cijfers blijkt dat een mensenleven vol zit met grote en kleine veranderingen. Zo komt uit de U.S. Bureau of Labor Statistics naar voren dat de gemiddelde persoon zo’n twaalf keer van baan wisselt. Volgens FiveThirthyEight verhuist de gemiddelde Amerikaan zo’n 11,4 keer en uit The Wedding Report blijkt dat 2,5 miljoen Amerikaanse koppels trouwden in 2022.

Hoe dat precies in Nederland zit, weten we niet. Maar uit een recent artikel van NOS bleek in ieder geval dat een op de vijf werknemers vorig jaar van baan wisselde. Een hoop verandering, dus.

En toch vinden we het massaal spannend. Krijgen we soms stress, zweethanden, piekergedachten en slapeloze nachten, alleen al van het idee. Volgens klinisch psycholoog Carrie Ditzel kun je door allerlei soorten verandering stress ervaren, ook als die aanpassing positief is.

Ze vergelijkt het in een artikel voor Real Simple met een kiezel die je in het water gooit. “Een verandering in het leven, hoe klein ook, creëert een rimpeleffect dat grote invloed kan hebben op allerlei aspecten van je leven. Precies dat effect, daar zijn we als mens niet op voorbereid en daar zit de uitdaging.” Verandering ga je dus nooit uit de weg, maar met deze tips van psychologen wordt het misschien wel wat minder eng.

Probeer de situatie te accepteren

Hoe moeilijk het ook lijkt, een verandering accepteren is de eerste stap. Volgens Ditzel hoef je die verandering echt niet meteen leuk te vinden. Het gaat er vooral om dat je je er niet tegen verzet. Ze vergelijkt het met een stenen muur die plotseling voor je staat. “Je kunt er hard tegenaan slaan, maar dat doet je alleen maar pijn en die muur gaat nergens heen. Wat je óók kunt doen, is accepteren dat die muur nu een onderdeel van je leven is.”

Observeer je gedachten (en doe er niets mee)

Je hebt gedachten, je bent ze niet. Net als bij mindfulness en meditatie kan het helpen om je gedachten te observeren en ze vervolgens niet te analyseren of te veroordelen. Zo krijg je beter inzicht in hoe je je op dat moment voelt en kun je jezelf beter geven wat je nodig hebt.

Kijk waar je wél controle over hebt

Volgens psycholoog Peggy Loo zorgen veranderingen waar je weinig controle over hebt (je verliest bijvoorbeeld je baan) voor extra stress en angst. Het kan dan helpen om actie te ondernemen binnen je controlegebied. Vraag jezelf af waar je wel invloed op hebt en maak plannen. Neem bijvoorbeeld eerst rust om je verlies te verwerken en ga daarna op zoek naar een nieuwe baan, ga in gesprek met loopbaanadviseurs of maak een moodboard voor je droomwerk.

Geef het de tijd

We zijn er over het algemeen niet zo goed in: geduld hebben. “Maar een verandering is een proces,” zegt Loo, “geen exact moment dat je kunt aanwijzen.” Volgens haar helpt het om jezelf daarom de tijd te geven bij een aanpassing in je leven. Ook Ditzel ziet de tijd die je hebt juist als een voordeel. “Gewend raken aan nieuwe dingen is in het begin altijd moeilijker, maar tijd staat aan jouw kant. Hoe meer er verstrijkt, hoe makkelijker het wordt.”

Zoek comfort

Wanneer het voelt alsof je geen vaste grond onder je voeten hebt, ga dan terug naar wat je wél kent, adviseert Ditzel. Kijk je favoriete serie voor de tweede (of derde of vierde) keer, maak een maaltijd die je als kind graag at, val terug op een oude hobby. Het geeft je het gevoel dat niet alles anders is, ook al lijkt dat even zo.