Nietsdoen, niet iedereen vindt het makkelijk. Een beetje lanterfanten en voor je uit staren is al lastig op zich. En om er dan ook nog eens van te genieten kan helemaal een opgave zijn. Toch is het belangrijk. Volgens experts doe je het zo.
Dolce far niente, oftewel: zalig nietsdoen. Even niksen, en daar dus ook van genieten. Het klinkt makkelijker dan het is. Want in de dagelijkse ratrace van broodjes smeren, werken, koken, socializen en poetsen kan het best moeilijk zijn om – op z’n Italiaans – een niente-moment in te passen.
Op z’n Hollands
Toch is er ook in Nederland wel degelijk een uitdrukking voor, die andere landen dan weer inspireert (ook al klinkt dat misschien wat minder zalvend – en negatiever – dan dolce far niente). Journalist Olga Mecking schreef er een boek over: Niksen – The Dutch art of luieren.
“Ik zie niksen als een vorm van zelfzorg die makkelijker in praktijk is te brengen dan andere manieren van ontspanning. Als manier om voor jezelf te zorgen is het een stuk makkelijker dan bijvoorbeeld het Deense hygge of het Japanse opruimen van Marie Kondo.
Voor hygge moet je kaarsen, kussens en eten gaan halen, bij de Kondo-techniek moet je je huis gaan ontspullen. Dat is veel werk. Zo wordt zelfzorg meteen weer werk. Om te niksen hoef je dus, juist, helemaal niks.”
Even helemaal niente
Bij de bushalte, in de wachtkamer of in de rij voor een koffie: we krijgen genoeg niksmomenten in de schoot geworpen. En toch is het heel verleidelijk om zo’n moment productief (of minder productief) te maken: een appje beantwoorden, tikkie betalen of door Instagram scrollen. Te weinig niksen kan leiden tot allerlei psychische klachten zoals oververmoeidheid, stress en burn-out, slaapproblemen en angst.
Volgens filosoof en schrijver Joke Hermsen leven we erg naar ‘opgelegde’ tijd: ’s ochtends werken, om twaalf uur pauze, doorbikkelen tot vijf en daarna snel het avondritueel in.
Wat meer leven naar juist onze ‘innerlijke tijd’ kan meer rust geven, vindt Hermsen. Daarvoor is het nodig de verveling van binnenuit toe te laten en dingen te doen zonder doel. Even helemaal niente.
Ik verveel me
“Het aandurven van de leegte en leeg worden, tijdelijk niets meer willen. Die verveling moeten we leren omarmen,” vertelt Hermsen. “Begin gewoon eens met een paar uur in te plannen waarin je niets moet. Vermijd visuele prikkels, want die jagen je alleen maar op – dat wordt ook gestaafd door neurologisch onderzoek. Durf je te vervelen. Durf te luieren.”
Weet je niet hoe? Het is simpeler dan het lijkt: ga gewoon even zitten, liggen of staan en kijk voor je uit. Staar naar je kamerplant of zoek een fijn bankje in het park. Er zullen gedachten opkomen en dat is oké, want dat betekent volgens experts dat je uitrust en prikkels verwerkt.
Doe de schildpad
Wil je afkicken van je productiviteitsverslaving, maar is een paar uur helemaal nietsdoen nog wat veel gevraagd? Slaapexpert Rob de Ron tipt: doe de schildpad. De Ron is yogadocent en doet onderzoek naar slaapproblemen, die vaak voortkomen uit patronen overdag.
Zijn voorstel is dat je minimaal twee keer per dag een kleine pauze neemt (kan ook tien keer) en één keer per dag twintig minuten tot een halfuur rust. “Werk je op kantoor, ga dan tijdens die kleine pauzes bijvoorbeeld naar de wc en doe de schildpad. Pootjes in, aandacht naar binnen, bewust ademhalen.”
Wanneer trap je op de rem?
Een goede houvast volgens hersenonderzoeker Niki Korteweg: wanneer je afgeleid raakt of in een staar terechtkomt is het tijd voor een gezonde portie dolce far niente. En probeer de dagelijkse wachtmomenten ook te gebruiken voor niets anders dan wachten. Dat is zalig, en zeker niet lui.
Meer lezen
- Hoe doe je niks? Een gids voor mensen die niet kunnen stilzitten (en dat wel willen).
- Irene over het nut van even nietsdoen tijdens een wachtmoment.
- Veel stress komt voort uit (onbewuste) gewoontes: zo doorbreek je ze.
Tekst en interviews Ruby Wijdenbosch, Annemiek Leclaire, Chris Muyres, Catelijne Elzes Fotografie Getty Images Illustratie Hadas Hayun
Gepubliceerd op 6 juli 2023, laatst bewerkt op 17 november 2023
