Stress, we zijn er onbewust en ongewild een beetje aan verslaafd geraakt. Door je patronen te veranderen kan er gelukkig toch iets veranderen. Welke gewoontes zorgen onbewust voor spanning? En hoe kom je ervan af? Beïnvloedingspsycholoog Kelly Heuts geeft advies.
Gezonde en ongezonde stress
Stress is volgens Heuts het ervaren van spanning of druk en hoeft niet per definitie ongezond te zijn. “Stress is een overlevingsinstinct dat bedoeld is om ons te redden uit spannende situaties”, vertelt ze. “We hebben stress daarom ergens ook nodig, omdat het ons aanspoort om snel te handelen in situaties waarin dat nodig is.” Volgens Heuts wordt stress ongezond wanneer je niet in zo’n situatie verkeert, maar je je wél voortdurend zo voelt. “Hetzelfde geldt voor wanneer je de stress als heel heftig ervaart of het langdurig aanhoudt.”
Gewoontes die stress veroorzaken
Dat veel mensen stress ervaren komt volgens Heuts doordat we bepaalde gewoontes hebben die onbewust stress veroorzaken. “De meldingen op je telefoon bekijken zodra je wakker wordt, niets willen missen, te vaak ‘ja’ zeggen tegen dingen die je eigenlijk helemaal niet wil, of eerst anderen helpen voordat je aan jezelf denkt.” Ook uitstelgedrag, niet naar je lichaam luisteren en socialmediagebruik spelen volgens Heuts een grote rol.
Dat we zelf niet eens doorhebben dat deze handelingen stress veroorzaken, ligt volgens Heuts aan het feit dat we gewoon gewend zijn om zo te handelen. “Gewoontes zitten vaak zó erg in je systeem, dat je niet beter meer weet. En als je niet beter weet, kun je het ook moeilijk veranderen of verbeteren.” Heuts raadt mensen dan ook aan om stil te staan bij hun alledaagse handelingen. “Pas als je inziet dat je die handelingen misschien beter kunt laten, kan de knop om.”
Gewoontes onder de loep nemen
In de periode na zo’n besefmoment, ontdekken mensen hoe moeilijk het kan zijn om die gewoontes te doorbreken. “We leven in een tijdperk dat gefocust is op kortetermijnoplossingen, terwijl langetermijnoplossingen vaak beter zijn en meer rust geven”, vertelt Heuts daarover. “Bovendien kampen veel mensen als gevolg van de stress die ze ervaren met uitstelgedrag, waardoor ze het probleem niet direct bij de lurven grijpen of zelfs helemaal nooit zullen aanpakken.”
“Mensen zijn gewoontedieren”, licht Heuts toe. “Naast het feit dat we soms niet weten hoé we iets kunnen oplossen, wíllen we het soms diep van binnen ook gewoon nog niet. We houden van dat wat we gewend zijn, omdat het vertrouwd aanvoelt. Ook al is het uiteindelijk slecht voor ons.”
Gewoontes en patronen doorbreken
Toch zijn er volgens Heuts wel degelijk dingen die je kunt doen om gewoontes die stress veroorzaken te doorbreken.
- Bedenk goed waaróm je ergens mee wilt stoppen. Pas als je dat weet, kun je de motivatie vinden om dat ook daadwerkelijk te doen. Schrijf de redenen op in een boekje en kijk er bijvoorbeeld naar op een moment dat je hinder ervaart.
- Vraag jezelf af wat je tegenhoudt. Weet je diep vanbinnen eigenlijk heel goed dat iets niet goed voor je is, maar lukt het je niet om ermee te stoppen? Vraag jezelf dan af welk obstakel er dwarsligt en werk eerst daaraan.
- Begin klein en maak het later groter. Veel mensen beginnen vaak meteen heel groots, terwijl het daardoor soms lastiger wordt om nieuwe patronen aan te houden. Begin daarom klein en maak de oplossing later pas groter. Zo vergroot je de kans dat het je ook daadwerkelijk lukt.
- Praat met iemand die je begrijpt. Grote kans dat je dénkt dat je de enige bent met bepaalde problemen, terwijl dat niet zo is. Probeer eens wat vaker te praten over wat je ervaart, hoe je denkt dat dat komt en wat je daar, voor jouw gevoel, aan kunt veranderen. Wellicht komt je gesprekspartner wel met waardevolle inzichten én voel je je minder alleen!
- Schakel een professional in. Sommige mensen vinden het een grote stap om een professional in te schakelen, terwijl die je goed kan helpen. Professionals weten immers goed hoe het brein werkt en kunnen je daarom helpen met dat van jou.
Dit artikel verscheen eerder op Libelle.nl
Omgaan met stress
Wil je leren hoe je stress kunt verminderen en je patronen en gewoontes veranderen? In de Flow training Omgaan met stress leer je in drie korte lessen hoe je op jouw manier rust en ruimte creëert. Met tips en inzichten van deskundigen en een digitaal werkboek met verhelderende oefeningen. De training kost € 9,95, hier lees je er meer over.
Meer lezen
- Ontstressen is belangrijker dan je denkt, maar hoe doe je dat eigenlijk?
- Anders kijken naar stress: dit helpt om stress te verminderen, volgens experts.
- Wat gewoontes je opleveren (en hoe je ermee breekt, als je wilt).
Tekst Fabienne Kamphuis Fotografie ©wendy laurel/Stocksy Illustratie Hadas Hayun
Gepubliceerd op 1 juli 2023
