Leren leven zonder houvast

Het boeddhisme kan helpen te leren leven zonder houvast, zegt André van der Braak, hoogleraar boeddhistische filosofie. En dat kan handig zijn in een wereld vol keuzes en mogelijkheden.

Waarom voelen veel mensen zich tegenwoordig aangetrokken tot het boeddhisme en mindfulness?

“We leven in een tijd met veel keuzes en mogelijkheden, maar met weinig houvast. Er zijn dus veel vragen, en minder antwoorden en zekerheden. Dat verklaart misschien wel de populariteit van het boeddhisme. Want dat vraagt niet van mensen dat ze ergens in gaan geloven. Boeddhisme is een oefenweg waarbij je leert te leven zonder houvast en om te gaan met onzekerheden. Het hamert er steeds op dat er geen vaste dogma’s zijn. Je moet zelf onder­zoeken en ervaren wat juist is en wat waar. Dat kan niemand anders je vertellen.”

En hoe gaat dat dan?

“Volgens de Boeddha is ons leven dukkha. Dat wordt vaak vertaald met ‘lijden’, maar het is eerder het gevoel dat het niet helemaal lekker loopt, dat het leven onbevredigend is. Het is een wiel dat aanloopt. Dat is voor velen herkenbaar. Je wilt dat je leven op een bepaalde manier verloopt, maar het gaat anders. Dukkha ontstaat doordat we steeds aan onze ideeën over de dingen vasthouden. We zoeken houvast in onze overtuigingen over wat we willen. We denken dat die relatie of dat ene mooie huis bepalend zijn voor ons levensgeluk. Dat veroorzaakt wrijving en maakt dat ons leven vaak zo moeilijk loopt. Want door je vast te klampen aan al je overtuigingen en verlangens, ga je in tegen de stroom van het leven. De boeddhistische weg is een manier om een weg te vinden om wél met die stroom mee te gaan.”