Deze boeken en films zijn de Flow-redactie bijgebleven

Soms kan een boek of film iets opschudden in je hoofd. Waarna je dingen anders gaat zien of doen, en er misschien nog vaak even aan denkt. Hier de pareltjes van de Flow-redactie.

Ilse Savenije, coördinator online & projecten:

“Een aantal jaar geleden had ik een paar sessies met een wandelcoach. Ik wilde zo veel, op allerlei vlakken (werk, reizen, wonen), dat was best vermoeiend. Zij wees me toen op het boek Microadventures. Auteur Alastair Humphreys zocht zijn avonturen altijd in grootse, extreme activiteiten, zoals de wereld ontdekken op de fiets of met een jacht de oceaan over varen. Maar in de loop van de jaren – met minder drang om zich te bewijzen en twee jonge kinderen plus bijbehorende verantwoordelijkheden – veranderde zijn begrip van avontuur. Hij bedacht microavonturen: uitdagende en nieuwe ervaringen, maar dan klein en haalbaar. Zoals in zee zwemmen voordat je werkdag begint, eten bij een kampvuur. Of in je eigen tuin slapen, want die voelt ’s nachts heel anders dan overdag.

Genieten van de kleine dingen

Ik interviewde Humphreys voor een verhaal in Flow (5-2018) en zijn enthousiasme was zo aanstekelijk. Hij zei bijvoorbeeld: “Of je nu 24 maanden of 24 uur weg bent, je stapt hoe dan ook even uit je routine en creëert nieuwe herinneringen.” Ik denk dat ik altijd al kon genieten van kleine dingen, maar nu leg ik
er ook meer de focus op. De microavonturen die ik zelf meemaak, teken ik altijd in mijn journal. Daardoor sta ik nog meer stil bij waar ik energie van krijg (bloemen plukken in de berm, leren skaten op een parkeerplaats, geïnspireerd worden door een zin uit een boek) en wat dus belangrijk voor me is. Oude journals doorbladeren en herinneringen en inzichten ophalen, maakt me telkens opnieuw blij. Dus ook die boeken zijn waardevol voor me.”

Microadventures – Local discoveries for great escapes, Alastair Humphreys (William Collins)

Astrid van der Hulst, creative director:

“Ik heb alleen wonen altijd heerlijk gevonden. Maar gelukkig, zo voelt dat nu, bleef ik niet alleen. Ik kreeg een man, kinderen en daarmee een vol en meestal vrolijk leven. Daarnaast stop ik veel tijd in vriendschappen en in mijn baan. Voor Flow werk ik elke dag samen met tientallen collega’s. Ik voel me rijk met dit alles. En toch kon ik af en toe ontzettend verlangen naar alleen zijn.

Helemaal begrijpen deed ik het niet, totdat ik dit boek van Sara Maitlandlas. Ze legt heel goed uit waarom voorsommigen af en toe alleen zijn net zo belangrijk is als eten, slapen en sporten. Waar de een energie krijgt van sociale contacten, een feestje, een festival, laadt de ander juist op door alleen te zijn, de stilte op te zoeken of even een paar dagen niemand te spreken. Voor velen, en ook voor mij, is het een manier om op de uitknop van het volle leven te drukken. En ik voel me, net als Maitland, op m’n gemak in de stilte.

Stilte opzoeken

Misschien ook wel daarom regel ik dat nu bewust voor mezelf. Voelde ik me eerst schuldig en egoïstisch als ik mijn huisgenoten gedag zei en een paar dagen naar een huisje op de Wadden vertrok, inmiddels weet ik dat het prima is en mag. Zelf liet Sara op een afgelegen plek in Schotland een huisje bouwen, waar ze al jaren een soort kluizenaarsbestaan leidt. Een contrast met haar vroegere leven, waarin ze optrok met medestudent Bill Clinton en een bekend schrijver, activist, programmamaker en feminist was.

Ze haat moestuinen, lees ik in een verhaal over haar, en als de verwarming stukgaat, is ze in paniek. Niet het prototype van een zelfvoorzienende kluizenaar dus. Haar boek is dan ook geen ode aan alleen zijn, maar meer een handleiding voor hoe je wat vaker alleen kunt zijn. Ook onderzoekt ze wat anderen over alleen zijn hebben geschreven en plaatst ze het in de geschiedenis. En ze vertelt over beroemde loners, zoals actrice Greta Garbo. Mooi leesvoer voor als je een beetje zoals ik bent. En een duwtje in de rug om af en toe de stilte op te zoeken.”

Alleen zijn – Hoe doe je dat, Sara Maitland (The School of Life/De Arbeiderspers)

Caroline Buijs, managing editor specials:

“Of het nu om haken ging, tuinieren, verbouwen of een ander ‘groot’ project: ik heb lang last gehad van koudwatervrees, omdat de grootte van zo’n project me onoverkomelijk leek. Maar door Julie & Julia ben ik dat anders gaan zien. In de film is Julie haar leven zat en zoekt ze iets waar ze lol in heeft, wat haar aan de gang houdt. Wanneer ze het kookboek Mastering the art of French cooking van kookgrootheid Julia Child in haar bezit krijgt, besluit ze álle recepten te gaan koken en er een blog over bij te houden. Mij zou zo’n plan meteen hebben afgeschrikt, maar Julie deelt het gewoon op in kleine stukjes: elke dag kookt ze één recept.

In stukjes

De film is niet alleen ontzettend leuk (met fijne acteurs), maar deed me ook inzien dat je Julies idee op heel veel dingen kunt toepassen. Zo ben ik een deken van twee bij twee meter gaan haken door niet aan de grootte te denken, maar me steeds op één vierkantje te richten. Of: wanneer het niet lekker lukt om aan een stuk te schrijven, zeg ik nu tegen mezelf: je hoeft maar één alinea af te krijgen – vaak lukt de volgende alinea dan ook nog wel, en daarna nog een. En nu ik plotseling een best wel grote tuin heb, heb ik één stukje grond uitgekozen – recht voor mijn terras – dat ik wil omtoveren tot een bloemenparadijs. De rest laat ik voorlopig verwilderen. Dat deel komt later wel een keer aan de beurt, en natuurlijk verdeel ik dat dan ook in stukjes.”

Julie & Julia (2009), regie Nora Ephron, met onder meer Meryl Streep, Amy Adams en Stanley Tucci

Marije van der Haar-Peters, coördinerend eindredacteur:

“Er zijn van die boeken die in meerdere fases van je leven tevoorschijn komen uit een kamertje in je hoofd. Exit west van Mohsin Hamid is er zo een. Ik las het met mijn medecursisten van de cursus ‘Diep lezen’ die ik begin 2018 volgde, en het fijne is dat een verhaal vaak nog meer tot leven komt als je er samen over praat. In het kort gaat het over Nadia en Saïd, twee jonge geliefden die samen vluchten voor een burgeroorlog die in hun land op het punt van uitbarsten staat. Hamid maakt zó voelbaar hoe die dreiging moet zijn; zo zijn ramen bij hem onveiliger dan deuren (‘waar ramen voorheen uitzicht boden op de blauwe lucht en deden dromen van de vrijheid, waren het poorten geworden waar de dood doorheen kwam’).

Op het juiste moment

Behalve dat het een indrukwekkend verhaal is over de veerkracht van mensen en hoe je ieder heel anders kunt reageren op een situatie waarin niets meer zeker is, staan er ook observaties en filosofische vragen in – met soms ook magisch-realistische beelden en bespiegelingen – waarover we nog lang napraatten. Een ervan is: wanneer ben je nou eigenlijk geworteld en waar zit ’m dat in? Ook toen merkte ik weer dat je een boek vaak precies op het goede moment leest, want ik dacht in dat jaar veel na over of ik nog gelukkig was op de plek waar ik woonde, en wat ik daarin belangrijk vond.

Dankbaar

Afgelopen maart – toen de lockdown begon en ik inmiddels was verhuisd naar een huisje in de natuur – popte het boek weer op in mijn hoofd. Waar de wereld in Exit west steeds meer één grote natie leek te worden, was ons eigen ‘thuis’ in die tijd belangrijker dan ooit – en toch was de verbondenheid zo voelbaar. Ik besefte dat ‘thuis’ niet alleen een plek is, maar ook een gevoel waar je altijd naar terug kunt. Het gaf me een gevoel van veiligheid in een verwarrende tijd. En meer dan ooit was ik dankbaar dat er boeken zijn, en verhalen die me zo veel troost en inzicht geven.”

Exit west, Mohsin Hamid (De Bezige Bij)

Irene Smit, creative director:

“Een boek vol ‘tijdloze ideeën die je leven rijker maken’, staat op het omslag. En dat bleek waar te zijn. Ik las Grote denkers in 2018, toen ik een jaar lang een avondopleiding volgde aan The School of Life. Dit boek was precies wat ik nodig had. De jaren daarvoor was ik veel bezig met zelfinzicht verkrijgen; onderzocht ik met therapeuten mijn patronen, leerde ik mijn gedachten
minder serieus te nemen met mindfulness en las ik veel boeken over waarom ik me soms voelde zoals ik me voelde – en hoe het leven anders kon. Maar nu had ik zin om eens verder te kijken dan mezelf. Mijn blik te verbreden. Te stoppen met navelstaren. Op andere manieren inspiratie op te doen over hoe het leven te leven.

Nieuw perspectief

De studie – elke woensdagavond volgde ik een les op het gebied van filosofie, psychologie, sociologie, kunst, literatuur et cetera – was boeiend, en het boek heerlijk toegankelijk. De wereld werd weer breder en groter en mijn ‘strijdjes’ kwamen in een nieuw perspectief te staan. En zo kregen ze een nieuw plekje, probeerde ik eens een andere aanpak, merkte ik dat al dat graven in jezelf soms ook helemaal niet nodig is, vond ik herkenning en tja, leerde ik dus weer mooie lessen over het leven.”