Ga je voor je kwakkelende ouders zorgen of zoek je liever ondersteuning? In China is dit geen vraag maar een weet. Cindy Huijgen, zelf geadopteerd uit China, werkt als correspondent in Beijing. Ze ziet daar dat niet je eigen geluk, maar familie op de eerste plaats komt.
Tekst Cindy Huijgen Fotografie x
Gepubliceerd op 16 september 2024
Mijn moeder heeft me er jaren mee geplaagd. Mij adopteren had haar een rib uit haar lijf gekost. Dus grapte ze dat ik voor haar moet zorgen als ze met pensioen is. “Je hebt het voor je vertrek naar Nederland zelf aan de Chinezen beloofd.” Wat ze zei, was waar. In China bezegelden kinderen die werden geadopteerd de belofte om voor hun ouders te zorgen met een voet- of handafdruk.
Geluk van je ouders voorop
China kampt ook met een sterke vergrijzing, maar daar ligt de situatie heel anders als in Nederland. Voor mijn Chinese vrienden is familie het belangrijkste sociale vangnet. Het is daar heel normaal dat je je eigen geluk ondergeschikt stelt aan dat van je vader of moeder.
Neem een van mijn beste vrienden, Jackie Zhang. Hij is een paar jaar ouder dan ik en werkt in de muziekindustrie. Jackies ouders proberen hem al jaren aan een vrouw te krijgen, ze weten niet dat hij homoseksueel is. Hij heeft mij eens gevraagd of ik zijn verloofde wilde spelen. Toen ik hem vroeg waarom hij zijn ouders niet de waarheid vertelde, zei hij: “Ze zijn te traditioneel. Als ik vertel dat ik queer ben, zou dat de dood van mijn moeder betekenen.” Hij zei het lachend, maar ik wist dat hij het deels meende. Jackie blijft liever voor zijn ouders in de kast dan dat hij de relatie met zijn familie op het spel zet.
Als je weet hoe belangrijk familiebanden zijn in China, is dat heel begrijpelijk. Toen Jackie tijdens de pandemie zijn werk verloor, was het zijn vader die hem aan een nieuwe baan hielp. En vorig jaar kocht hij, allang de veertig gepasseerd, een peperduur appartement in Beijing – met financiële steun van zijn ouders. Dat is gebruikelijk in China, het maakt hem namelijk aantrekkelijker als potentiële echtgenoot.
Liever zelfstandig? Of ‘fulltime kind’?
Mijn ouders hebben me juist al heel jong geleerd om financieel onafhankelijk van ze te worden. Op mijn vijftiende stond mijn vader erop dat ik een bijbaan nam en mijn eigen zakgeld verdiende. Ik vulde een paar maanden vakken bij de Albert Heijn en ging daarna serveren in het Chinese restaurant om de hoek. Ik raakte er bevriend met de kinderen van mijn baas, die als vanzelfsprekend in de zaak bijsprongen.
Toen ik ging studeren, beloofden mijn ouders het studiegeld van mijn eerste jaar te betalen, daarna moest ik het zelf regelen. Dankzij een combinatie van studiefinanciering, een studielening en bijbaantjes lukte mij dat net. In China zien ze dat anders. Als je geld hebt, wordt er van je verwacht dat je bijspringt als iemand in de familie de kosten van een ziekenhuisbezoek moet betalen of een bedrijf wil opstarten. En twintigers die na hun afstuderen geen baan kunnen vinden vanwege de hoge werkloosheid onder jongeren, trekken gewoon weer in bij hun ouders. Sommigen krijgen van hun ouders een maandelijkse vergoeding die vaak hoger is dan een salaris zou zijn. Ze noemen zichzelf op sociale media ‘fulltime kind’.
In het Chinees wordt de toewijding van kinderen aan hun ouders xiaoshun genoemd. Vrij vertaald: kinderlijke gehoorzaamheid. Ik las eens een boek over het fenomeen. Het verhaal over een zoon die de medicijnen van zijn zieke moeder eerst zelf inneemt om te controleren of ze veilig zijn, herinner ik me nog goed. Een ander verhaal beschrijft hoe een jongen naakt op een bevroren rivier gaat liggen om het ijs te laten smelten, zodat hij een vis voor zijn stiefmoeder kan vangen. De waarde dat je als kind je eigen wensen en dromen ondergeschikt stelt aan die van je ouders, zit diep verankerd in de Chinese cultuur en opvoeding. Nogal wat anders dan wat we in Nederland meekrijgen: dat het bereiken van je eigen geluk het allerbelangrijkste is.
