Marischka Verbeek, eigenaar van de oudste en op dit moment nog enige feministische/queer boekwinkel van Nederland, zet regenboogliteratuur graag in de spotlights. In een column voor Hebban.nl deelt ze queer boekentips. Wij delen graag haar column (en tips).
Bij Savannah Bay zijn we sinds mei volledig in de ban van de erotische verhalenbundel Damn horny. Samenstellers Nydia van Voorthuizen en Marie-Lotte Hagen van podcast Damn Honey verkozen Savannah Bay in de Boekenweek voor een pre-order actie en dat hebben we geweten.
Luttele minuten na de start op Instagram bezweek onze webshop, honderden exemplaren vlogen in enkele dagen over onze digitale toonbank en bij de signeersessies op onze stoep kwamen de fans in bosjes opdraven. We waren compleet overweldigd, wát een enorm succes. Ook nu nog, maanden later, staat het boek met stip op nummer één bij ons.
Queer as fuck
Is Damn horny een regenboogboek? In de Regenboog Top 100 eindigde het boek in de achterhoede, op nummer 84. In de top 10 en de Regenboog Tiplijst kwam het boek niet voor. ‘Een ode aan wat seks voor niet-cismannen allemaal is en kan zijn’, zo zegt de achterflap, en ‘queer as fuck’. En zo waren/zijn ook de klanten die dit boek kochten: man, vrouw, geen van beiden, allebei, van alle markten thuis qua seksualiteit, kortom: queer as fuck.
Jarenlang was het regenboogspectrum lekker overzichtelijk: een kort rijtje letters voor even zo weinig identiteiten. Ik heb de tijd nog meegemaakt dat we hard moesten strijden om zelfs de letter L te laten verschijnen naast de H, want dat was tot voor kort nog niet eens zo vanzelfsprekend. Inmiddels zijn we heel wat letters verder; het alfabetrijtje groeit, en dat zie je weerspiegeld in de literatuur, zoals de Hebban Regenboog Top 100 en Regenboog Tiplijst.
Geen aparte afdelingen meer
Ook in onze winkel – van oudsher gespecialiseerd in homo/lesbische literatuur – zag je tot voor kort deze overzichtelijkheid terug. Decennialang hadden we twee grote kasten, discreet achterin, waarin alles netjes gescheiden was gesorteerd. Tegenwoordig ziet de indeling er – op verzoek van de klanten – heel anders uit: geen aparte afdelingen meer, maar kasten vol met boeken over LHBTIQ, over erotiek, over non-binaire en trans-identiteiten, over queers van kleur.
Soms tot verwarring van sommige oudgedienden (‘waar zijn jullie homoboeken gebleven?’), maar de jongere garde – zowel klanten als vrijwilligers – vindt het heerlijk. Zij noemen zich immers allang niet meer homo of lesbisch. Ze zijn queer en genderdivers, en in veel gevallen non-binair of genderfluïde. Niet alleen qua seksualiteit willen ze niet meer in een hokje, evenmin qua gender.
Bij veel schrijvers zie je dezelfde trend. Veel hedendaagse schrijvers willen niet als een ‘doelgroep’-auteur aangeduid worden. Seksuele voorkeur en genderidentiteit lopen door elkaar heen, veranderen, worden vloeibaar; dat zie je terug in de hedendaagse literatuur, zeker de boeken die bij ons zo populair zijn.
Boeken als toevluchtsoord
Verwelkomt de literatuur langzaamaan meer queer en fluïde identiteiten, daarbuiten is het niet zo’n feest. Wanneer je niet in een hokje past of wilt passen, voelen anderen zich vaak bedreigd en tot geweld uitgedaagd, zoals de veelbesproken mishandeling van Frederique onlangs bewees. Maar juist door die agressie en onveiligheid in de buitenwereld jegens iedereen die niet in het plaatje past, zijn boeken een belangrijk toevluchtsoord.
Het lezen van fictie en ervaringsverhalen kan sterk bijdragen aan het vormgeven van je eigen identiteit. Jezelf kunnen herkennen in een verhaal of een personage kan je leven beslissend veranderen, vaak hoor je queer en genderdiverse mensen jaren later nog met liefde over hun ‘coming-out boek’ vertellen; het verhaal waardoor het kwartje viel omtrent hun eigen zelf.
Weg met hokjes
Literatuur biedt ook vensters op een wereld die niet de jouwe is; door te lezen over mensen die heel anders zijn dan jij, leer je andere levens en achtergronden kennen van binnenuit. Weinig andere kunst kan dat bieden. En misschien schrik je dan wat minder als je in real life (op straat bijvoorbeeld) iemand ziet die je niet direct kunt plaatsen.
Uiteindelijk zijn de letters van het alfabet er niet om mensen in hokjes in te delen, maar om nieuwe woorden te vormen, om alle mogelijke verhalen mee te schrijven, voorbij de beperkingen van eigen ervaringen, begrenzingen, definities en top zoveels.
De leeslijst van Marischka Verbeek
Klassiekers
- Zami – A new spelling of my name – Audre Lorde
- Orlando – Virginia Woolf
- Het jongensuur – Andreas Burnier
- Op het lichaam geschreven – Jeanette Winterson
- Girl meets boy – Ali Smith
Erotica
- Damn horny – Marie Lotte Hagen & Nydia van Voorthuizen
- Delta of venus – Anais Nin
- Meer vrijages – Pia Fraus
Nieuwe stemmen
- De geschiedenis van mijn seksualiteit – Tobi Lakmaker
- Detransition, baby – Torrey Peters
- De argonauten – Maggie Nelson
- Blijf de kou wegstrijken – Chris Loomans
- Meisje, vrouw, anders – Bernardine Evaristo
- Freshwater – Akwaeke Emezi
- The long way to a small angry planet – Becky Chambers
- In the dream house – Carmen Maria Machado
- Non-binary lives – meerdere schrijvers
- Nonbinary – Memoirs of gender and identity – meerdere schrijvers
- Yes, baby – Marie Lotte Hagen & Nydia van Voorthuizen
- Mijn lieve gunsteling – Marieke Lucas Rijneveld
Meer lezen
- Deze column werd oorspronkelijk geplaatst op Hebban.nl. Dat is met meer dan 225.000 leden de grootste online community voor Nederlandstalige lezers. Op Hebban.nl kunnen lezers de boeken beheren die ze lezen of nog willen lezen. Naast een redactioneel platform en een omvangrijke boekendatabase biedt Hebban.nl allerlei lezersactiviteiten aan, waaronder online leesclubs.
- Meer informatie over de boekwinkel van Marischka Verbeek vind je op haar website.
- Nog meer leestips van Flow.
Tekst Marischka Verbeek Fotografie Courtney Coles/Unsplash.com
