De U-curve van geluk blijkt niet meer te kloppen: hoe (on)gelukkig zijn jongeren en ouderen echt?

Jarenlang werd geluk vaak weergegeven als een U-curve: gelukkig als jongere, een dip rond je dertigste en daarna weer stijgend rond je vijftigste. Maar nieuw onderzoek laat zien dat dit beeld niet meer klopt. Wat is er aan de hand?

De wetenschap toonde lange tijd keer op keer aan dat jongeren en ouderen het gelukkigst zijn, en dat we rond de veertig een geluksdip ervaren. Maar onderzoeker David Blanchflower en zijn collega’s ontdekten op basis van data die de afgelopen vijf jaar uit 44 landen zijn verzameld een nieuwe tendens: de tevredenheid onder de jeugd is sterk afgenomen, aldus een artikel in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS One.

Wat is (of was) de U-curve?

Doorgaans werd eenzelfde trend gezien: het welzijn en geluksgevoel van de mens piekte in de jeugd, nam af op middelbare leeftijd (lees: we belandden in de beruchte midlifecrisis) en na het pensioen nam het gevoel van welbevinden weer een grote vlucht.

Jarenlang was de U-curve – voor het eerst in 2008 beschreven – een van de meest opvallende en hardnekkige patronen in de sociale wetenschap. Niettemin zetten sommige deskundigen al langere tijd vraagtekens bij deze curve, waaronder universitair hoofddocent sociologie aan de Universiteit van Leicester David Bartram.

Hoe gelukkig zijn we echt als we ouder worden?

Bartram zegt dat veel mensen voor grote uitdagingen komen te staan naarmate ze ouder worden en zich helemaal niet zo gelukkig voelen als verwacht. “Levensgeluk kan toenemen als we ouder worden, zolang we niet ziek worden, geen sterfgevallen meemaken of geen vrienden verliezen,” zegt hij.

Ook geluksonderzoeker Martijn Hendriks van de Erasmus Universiteit liet aan de Volkskrant weten dat hij twijfelt over de hoge score op het geluksgevoel onder ouderen. Het zijn waarschijnlijk vooral de fitte, mentaal gezonde ouderen die kunnen deelnemen aan zo’n onderzoek, wat volgens de onderzoeker een vertekenend beeld kan geven.

Waarom keldert het geluksgevoel van de jongere generatie?

Terug naar het onderzoek van Blanchflower. Dat jongeren minder gelukkig zijn en minder lekker in hun vel zitten, is een tendens die volgens de onderzoekers in veel landen wordt gezien; ook in Nederland en buurlanden, waaronder Scandinavië, Frankrijk en Duitsland.

“We zien dat het U-vormige patroon vanaf ongeveer 2013 plotseling begint te verdwijnen,” zegt Blanchflower in een artikel van Darthmouth. “Het welzijn van jongeren, en vooral van jonge vrouwen, is afgenomen.”

Waar die kentering in het geluksgevoel onder jongeren precies vandaan komt, is lastig om met zekerheid te zeggen. Maar één ding weet de onderzoeker wel: de pandemie speelt geen rol. “Covid zette ons op een zijspoor en gooide roet in het eten van onze onderzoeksresultaten,” zegt Blanchflower. Het maskeerde de langetermijntrend die al gaande was: we zijn meer online en hebben minder menselijk contact.

Wat is de rol van social media?

De trend die de onderzoekers wel duidelijk zien – en dus vermoedelijk een rol speelt – is (de toename van) smartphone- en socialmediagebruik. “Hoe meer kinderen op hun telefoon zitten, hoe minder ze echt contact met elkaar hebben. Dat heeft invloed op de manier waarop het brein zich ontwikkeld.”

Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder verscheen in Psychologie Magazine. Meer lezen? Ga naar Psychologie Magazine om niets te missen.

Meer lezen

• Voor als ‘gelukkig zijn’ bij jou niet vanzelf gaat: 4 tips die kunnen helpen.
• Deze simpele handeling kan je gelukkiger maken (en we doen het vaak).
• Ongelukkig op werk? Zo vind je je werkplezier in dezelfde baan terug.

Fotografie Brooke Cagle/Unsplash