Het roer omgooien of zeggen wat je denkt: 5x tips om te leven met meer lef

Door Judith van Ankeren

6 december 2025

Vaker zeggen wat je denkt, het roer omgooien, in je eentje op reis, je haar roze verven: allemaal hebben we wel iets wat we graag zouden willen, maar niet durven. Over wat lef is en hoe je er – als je dat wilt – meer van kunt kweken.

Scheur je zonder klotsoksels over de Boulevard Périphérique van Parijs, maar krijg je nachtmerries van praten voor een groep? Dat kan heel goed, want zoals je hieronder leest, bestaan verschillende vormen van lef.

Allemaal waaghalzen

Fysiek lef: draait om hoe dapper je bent in situaties waarin je gewond zou kunnen raken – denk aan chaotisch verkeer, maar ook of je iemand zou redden met gevaar voor eigen leven.
Morele moed: durf je op te komen voor jezelf en wat jij belangrijk vindt, ook als dat niet makkelijk is?
Intellectueel lef: als je bereid bent je eigen overtuigingen te bevragen, open te staan voor nieuwe ideeën en kritisch te denken.
Emotioneel heldhaftig: als je je angsten en kwetsbaarheden onder ogen ziet, door bijvoorbeeld moeilijke emoties toe te laten, oprecht te zijn over wat je voelt en met verlies om te gaan.

Kleine stapjes voor meer lef

Als je spreekangst hebt, is het niet nodig om jezelf tot een speech van Obama-proporties te dwingen. “Zelfs al gaat het best goed, toch zal door die ervaring je angst niet afnemen. Voor je gevoel was je namelijk in ‘nood’,” stelt angstexpert, schrijver en antropoloog Roanne van Voorst. “En omdat je hersenen er alles aan doen om je veilig te houden, zullen ze in toekomstige situaties alleen maar meer waarschuwende stresssignalen geven.”

Wat je wél kunt doen, is vaker iets zeggen tijdens vergaderingen. Of eerst eens in je eentje naar de bioscoop gaan in plaats van meteen een soloticket naar Vietnam te boeken. Van Voorst: “De kunst is tussen saai en paniek in te gaan zitten, dus kleine stapjes te zetten. Zo train je langzaam maar zeker je lefspier.”

Voor de thrillseekers

Sommige mensen lijken alles te durven, op het onverantwoorde af. Neurowetenschappers ontdekten dat deze waaghalzen een zogenoemde Type T-persoonlijkheid (thrill-seeking) hebben: hun brein werkt net even anders dan dat van meer risicomijdende mensen. Zo heeft het deel van de hersenen dat gaat over beslissingen nemen en zelfcontrole bij hen een dunnere buitenlaag. Daarnaast lijken ze minder dopaminereceptoren te hebben waardoor ze meer stimulatie nodig hebben om zich goed te voelen.

Ook hebben ze een gemiddeld hoger testosteronniveau en dat hormoon wordt gelinkt aan risicovol gedrag. Maar risico’s durven nemen, is niet per se hetzelfde als moedig zijn. Dat laatste heeft namelijk ook veel te maken met normen en waarden, ervaringen, opvoeding en rolmodellen. Dat iemand zo, hup, van een hoge rots springt, wil dus meteen niet zeggen dat diegene ook z’n leven voor jou zal wagen.

Minicursus moed verzamelen

Moet je iets spannends doen? Zo verzamel je moed:

Bedenk wat het ergste is dat kan gebeuren. Gek genoeg kan dat helpen. Juist door te verzinnen wat de risico’s zijn, worden ze minder eng.
Herken de negatieve bias. Vanuit ons overlevingsinstinct hebben we de neiging om meer oog te hebben voor negatieve scenario’s dan positieve. Als je je daarvan bewust bent, helpt dat die negatieve kant te relativeren.
Wees je bewust van je ademhaling. Bij stress verandert je ademhaling, waardoor je brein met nog meer stressprikkels reageert. Door rustig en gecontroleerd te ademen, kalmeer je je zenuwstelsel en voel je je sneller kalm.
Ontdek dat je niet de enige bent. Als je je angsten deelt, doen anderen dat ook. Dat maakt minder eenzaam en bovendien: samen sta je sterker.

Angsthaas of dappere dodo

Er zijn specifieke karaktertrekken die de een moediger maken dan de ander. Bijvoorbeeld zelfeffectiviteit: geloof je dat je iets aankunt? Wat ook meespeelt, is hoe angstig je bent aangelegd, hoeveel zelfvertrouwen je hebt en de mate waarin je openstaat voor nieuwe ervaringen. Als je op deze laatste twee eigenschappen hoog scoort, schrik je minder snel terug als er iets onverwachts gebeurt en durf je sneller te handelen. Hoewel deze kenmerken deels genetisch zijn bepaald, kun je ze ontwikkelen door positieve ervaringen op te doen, eventueel met hulp van een coach of therapeut.