Europese Literatuurprijs: lees jezelf door heel Europa deze zomer

Europese Literatuurprijs

Marischka Verbeek is eigenaar van Savannah Bay, een feministische boekwinkel in Utrecht. Elke maand schrijft ze over waar ze mee bezig is, of wie ze tegenkomt in haar winkel. Deze keer: twee voorproefjes op de Europese Literatuurprijs, waarvan Marischka jurylid is.

Vorige week zag ik voor het eerst sinds jaren de complete finale van het Eurovisie Songfestival. Wat een belevenis! Zoveel verrassende muziek, zoveel verschillende stemmen: ingetogen en woest, serieus en grappig, kleurrijk en divers. De stemming was nagelbijtend spannend, we stemden woest mee vanaf de bank en de strijd was tot het laatste moment onbeslist.

Eurovisie Songfestival, maar dan met boeken

Ik leefde intens mee met de keuzestress van al die vakjury’s, want sinds kort zit ik ook in een jury, namelijk in die voor de Europese Literatuurprijs. Eigenlijk ook een soort Songfestival, maar dan voor romans uit heel Europa die het afgelopen jaar in het Nederlands vertaald zijn.

Er is een fraaie longlist van twintig romans samengesteld door een bevlogen groep boekverkopers. Aan ons als boekenvakjury (onder leiding van Manon Uphoff) de schone taak om uit deze weelde een shortlist van vijf en uiteindelijk één winnaar te kiezen. Geen gemakkelijke taak. De longlist omvat – net als het Songfestival – een enorme variëteit aan thema’s, stijlen en stemmen uit heel Europa.

Voor mij, als verwoed lezer van literatuur uit Amerika en Engeland, is het een ware ontdekkingstocht naar allerlei onbekende juweeltjes. Wat zijn er verrassend veel mooie boeken uit andere landen en talen, hier in ons eigen Europa. Het liefst zou ik de hele lijst met jullie delen, maar hierbij twee voorproefjes.

Twee boeken van de longlist

De jaren – Annie Ernaux

Frencher than French, zei men over het Franse songfestivalliedje Voilà van Barbara Pravis. En voilà, ook het schitterende De jaren van Annie Ernaux is zo Frans als maar kan. Een unieke combinatie van persoonlijke herinneringen en cultureelmaatschappelijke geschiedschrijving maakt dat je als lezer het gevoel van een heel land, en een hele generatie leert kennen.

Ernaux (geboren in 1940) beschrijft het leven van haar generatie – van haar prille kindertijd tot nu. Met verwijzingen naar tv-programma’s, populaire liedjes, gebruiksvoorwerpen, reclames en tafelgespreksonderwerpen, weet ze in geuren en kleuren, decennium na decennium, precies de vinger op de tijdgeest te leggen. Nooit dwaalt ze daarbij te ver af van het persoonlijke perspectief. Van een naoorlogse jeugd, een jonge vrouw in de woelige jaren zestig in Parijs, het gezinsleven in de jaren tachtig en negentig tot de ouderdom anno nu.

Als je geen groot Frankrijkkenner bent, moet je het boek soms lezen met Google binnen handbereik. Toch is wat Ernaux schrijft ongelooflijk herkenbaar voor vrouwen waar ook in Europa. Het boek inspireert je om zelf ook terug te keren naar je eigen kindertijd, studententijd, et cetera. In hoeverre zijn herinneringen persoonlijk, in hoeverre bepaalt de cultuur en de tijd waarin we leven ons verhaal? Eindeloos fascinerend, ontroerend en een ode aan krachtige vrouwen – net als het liedje Voilà.

Jaag je ploeg over de botten van de doden – Olga Tokarczuk

Uit Polen komt het totaal andere maar evenzeer fascinerende Jaag je ploeg over de botten van de doden van Olga Tokarczuk. Een land waaruit ik zelden tot nooit iets gelezen had, maar wat een wereld ging er voor me open toen ik dit las. Over deze ‘filosofische eco-thriller’ maakten we in Savannah Bay voor de Europese Literatuurprijs een filmpje waarin ik meer over het boek vertel.

En zo zijn er dus nog achttien prachtige boeken, die ik grotendeels niet zou kennen als ik niet in deze jury zat. Waar onze douze points naar toe gaan is nog even spannend, we weten alleen dat het behoorlijk moeilijk kiezen zal worden. Gelukkig hoef jij als lezer helemaal niet te kiezen; met deze lijst lees je jezelf door heel Europa deze zomer.

Marischka Verbeek is cultureel programmamaker en eigenaar van boekwinkel Savannah Bay in Utrecht.

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN