Levenslessen uit romans

Zelfhulpboeken zijn er in overvloed natuurlijk, maar de mooiste inzichten deed journalist Mariska Jansen op in romans. Ze schreef er de afgelopen jaren geregeld over in Flow, en in ons jubileumnummer zet ze de lessen op een rij, waaronder over vriendschap en liefde, en deze over natuur en verlies.

Nescio over de natuur

De schrijver Nescio, pseudoniem van de Amsterdamse zakenman J.H.F. Grönloh (1882-1961), hield een dagboek bij over zijn dwaaltochten. Hij fietste door de weilanden van Waterland, voer met een bootje over het IJ en maakte lange wandelingen door de stad. Zijn ervaringen tekende hij op in het postuum uitgegeven Natuurdagboek. Mooie, rustige observaties zijn het, over de eerste sneeuwklokjes die ontluiken in het gras en over kalveren die grazen bij het wilgenbosje. Hij benoemt kort met wie hij op pad is (zijn vrouw, dochters, kleinkinderen), maar in Nescio’s verstilde wereld zeggen ze weinig – ze spelen nauwelijks een rol.

In zijn waarnemingen maakt hij de details belangrijk, waardoor de menselijke beslommeringen die normaal zo overheersend zijn, klein worden. Op 7 november 1953 ziet hij ‘het bruine kalige boompje bij de Amstel aan de Weesperzij even voorbij de Berlagebrug. Er waren nog veel blaadjes maar met geduld had je ze toch kunnen tellen. Het stond daar als de stilte zelf.’ Alleen al door dit te lezen, word je rustig en relativeer je je zorgen.

Nescio rept met geen woord over zakelijke dingen en privébeslommeringen, zijn perspectief is consequent gericht op de alledaagse natuur om ons heen. Het menselijke gedoe is ook maar een elementje in het leven op de aardbol, zegt Nescio zonder woorden. Op momenten dat ik in beslag word genomen door alledaagse zorgen, denk ik graag aan het Natuurdagboek. Dan stap 
ik de tuin in en wacht tot een vogeltje in de moerbei komt zitten en de tak een beetje laat doorbuigen.