Marije van der Haar is coördinerend eindredacteur van Flow en veellezer. Ze zit in een leesclub en staat iedere ochtend eerder op om tijd te maken voor een (luister)boek. Hier tipt ze persoonlijke pareltjes die haar zijn bijgebleven of waar ze zich op verheugt. Deze keer: Lieveling van Kim van Kooten.
Al sinds het verschijnen in 2015 popte dit boek af en toe ergens op, maar erin beginnen deed ik nooit. Ik was een beetje huiverig voor dit verhaal, dat me nogal indringend en zwaar leek. Twee dingen overtuigden me om het uiteindelijk toch te gaan lezen: collega Caroline raadde het me aan (en benadrukte dat het zeker niet alleen een zwaar boek is) én een vriendin gaf het me cadeau omdat het volgens haar heel knap geschreven is.
Hier gaat het over
Puck heeft het thuis niet makkelijk. Haar moeder kan het leven eigenlijk niet goed aan, is nogal grof in de mond, knoopt met moeite de eindjes aan elkaar en kan amper lezen en schrijven zonder de hulp van haar dochter. Op Pucks vijfde verjaardag rijdt er ineens een zwarte, glimmende auto de straat in en worden zij en haar moeder opgehaald door een rijke oude man met grote oren, een grote neus en een grote bril (‘hij kijkt als een directeur’).
Puck noemt hem ome meneer, maar hij heeft liever dat zij hem papa noemt. Dat voelt voor haar niet goed, want ze heeft al een vader – die volgens haar oma Crooswijk ‘met de muziek mee naar Gouda is’. Haar moeder is in haar nopjes dat ze voortaan zo veel mooie kleren kan shoppen als ze wil, maar voor de rest besteedt ome meneer weinig aandacht aan haar. Want eigenlijk vindt hij Puck veel aardiger.
Hij overlaadt haar met cadeaus, voert ‘serieuze gesprekken’ met haar in de auto, wast haar haren en maakt foto’s van haar. Steeds sterker krijgt Puck het gevoel dat er iets niet klopt. Ze durft ’s nachts niet naar de wc te gaan omdat ze weet dat ome meneer dan plotseling opduikt, ze eet bijna niets en als ze in het ziekenhuis belandt, doet ze er alles aan om te voorkomen dat hij alleen aan haar bed staat. Puck wíl wel iemand in vertrouwen nemen, maar wie zal haar geloven? En waar moeten zij en haar moeder dan heen?
Dit vond ik ervan
Het thema van dit boek is zwaar, maar juist daarom is het zo belangrijk dat dit verhaal wordt verteld. Want hoe vaak kijken mensen niet weg als ze vermoeden dat er bij de buren iets niet in de haak is, of vraagt niemand zich op school af waarom dat kind toch zo stil en teruggetrokken is? Met dit boek geeft Kim van Kooten een stem aan het meisje Puck, naar het verhaal van Pauline Barendregt.
Het bijzondere is dat je als lezer niet alleen kippenvel van dit verhaal krijgt, maar ook geregeld in de lach schiet – bijvoorbeeld om de plat Rotterdamse nuchterheid van haar oma. In een interview in NRC Next zegt Pauline (die werkt als design director) hierover: “Ik wilde geen ellende-verhaal dat in het schap van de zelfhulpboeken terecht zou komen. Ik ben ontwerper, ik wilde een mooi boek. Een boek dat humor zou bevatten en een groot publiek zou kunnen bereiken. Kim zou dat allemaal kunnen, bedacht ik toen.”
Deze zinnen raakten me
- “Weet je waar we heen gaan?” vroeg hij. “Naar de speelgoedwinkel,” zei ik. Hij knikte. “En weet je waarom we naar de speelgoedwinkel gaan?” “Voor de ridders van Playmobil.” “Precies,” zei hij, “die heb je nodig.” Ik wist niet zeker of dat waar was. Maar ik wilde ze wel heel erg graag. Iets willen en iets nodig hebben, is dat hetzelfde?
- “Mama kan het niet alleen, het leven. En ik kan het niet alleen met mama.”
- “Ik kijk naar Tim. Tim kijkt naar Elvira. Hij lacht maar anders dan bij mij. Het verschil, zie ik nu, is dit: hij lacht óm mij. En hij lacht náár Elvira.”
Over het boek
Lieveling – Naar het verhaal van Pauline Barendregt, Kim van Kooten (Lebowski)
Meer lezen
- Marije tipt zes boeken voor in je koffer deze zomer.
- Boekentip: dit boek is zo veel meer dan een whodunit.
- Voor als je van ‘Ga als een rivier houdt’: 3 boekentips.
Tekst Marije van der Haar Illustratie Femme ter Haar
Gepubliceerd op 12 augustus 2023