Ik doe mijn best, maar is het genoeg?

Minder vliegen, minder vlees eten, minder plastic, sowieso minder kopen. Bewust(er) leven is belangrijker dan ooit. Maar het kan knagen: doe je het ooit goed genoeg? Journalist Jocelyn de Kwant zoekt manieren waarop het wél lukt om haar leven wat aan te passen.

“Weet je wel wat er gebeurt met dat plastic dat jij zo braaf aan het scheiden bent?” begint mijn kantoorgenoot. Aarzelend antwoord ik: “Eh, dat wordt gerecycled?” Nee dus, weet hij: het gaat in containers naar Indonesië, waar veel uiteindelijk alsnog wordt verbrand of in zee belandt. Daar gaan we weer, denk ik. Wéér iets wat niet (of weinig) blijkt te helpen. Laatst ontdekte ik ook al dat in de zakjes ‘wild bloemenzaad’ die ik kocht vooral exoten zitten, waar wilde bijen weinig tot niks aan hebben.

Maar waar ik pas echt somber van word, is het klimaat. Ik volg op Twitter een aantal klimaatwetenschappers en dat is bijna vergelijkbaar met een ernstige ziekte googelen als je net de diagnose hebt gehad: je wilt het eigenlijk niet weten. Toch wil ik het wél weten, en daarom bijt ik me erdoorheen, waarna ik meestal een stuk somberder mijn laptop dichtklap. Want wat kan ík doen? In gesprekken met vrienden duurt het meestal niet lang voordat de landen India of China vallen. Zolang daar niets gebeurt, is de strekking, wat maakt het dan uit wat we doen?

Niet oplossen maar bijdragen

Het maakt me mismoedig. Soms word ik er ’s nachts wakker van. Ik blijk niet de enige te zijn. Uit onderzoek van I&O Research in opdracht van Milieudefensie en de Humanistische Omroep blijkt dat zeventig procent van de Nederlanders zich zorgen maakt over klimaatverandering. Dertig procent daarvan maakt zich ernstige zorgen, sommigen hebben klachten die overeenkomsten vertonen met een depressie.

Manu Busschots, coach en oprichter van KlimaatGesprekken, begeleidt mensen die hiermee worstelen. Busschots: “Je wilt iets doen en de menselijke neiging is om het meteen op te willen lossen, maar in dit geval gaat dat niet. Je kunt in je eentje nooit voldoende doen. Je kunt zelfs als land nooit voldoende doen. Dat wordt ook weleens als argument gebruikt, dat je dan maar niets zou moeten doen.”

Sommigen steken liever helemaal hun kop in het zand, maar anderen komen in een kramp waar ze ’s nachts wakker van liggen. Een tip is om je acties dan ook niet te zien als oplossingen, adviseert Busschots, maar als bijdrages. “Als je het wilt oplossen, wordt het te groot en dat blokkeert alleen maar. Door wat je doet te zien als een bijdrage, lukt het je meer om elke stap te waarderen.” Dat zegt ook Jelmer Mommers van De Correspondent, die zich als journalist sinds 2015 fulltime bezighoudt met klimaat en energie. Vorig jaar verscheen zijn boek Hoe gaan we dit uitleggen.

Niemand is perfect

Een beetje mildheid hebben we nodig. Naar onszelf, naar elkaar. Dat we soms in de ontkenning schieten of problemen afzwakken, is menselijk. Een beschermingsmechanisme. Het voorkomt dat we té angstig worden. Mommers: “Het is een logische reactie als iets zo groot is. We zijn met z’n allen in dit systeem beland, niemand heeft er bewust voor gekozen. Het is niet het besluit geweest van één iemand om zo ongelooflijk veel fossiele brandstoffen te branden, om zo’n verbrassend systeem op te zetten waarbij een derde van al het voedsel dat we verbouwen wordt verspild. Dat is niet op het individu terug te voeren, maar het is wel waar we zijn beland. En nu moeten we doen wat juist is.”

  • Het complete verhaal over je best doen voor het klimaat vind je in Flow 4.

Tekst Jocelyn de Kwant  Fotografie Gaelle Marcelle

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN