Catelijne ging werken in een boekwinkel (en ontdekte dat een droombaan ook gewoon werk is)

Schrijver en journalist Catelijne Elzes fantaseerde al heel haar leven over werken in een boekwinkel, maar had allerlei redenen om het niet te doen. Tot ze alsnog de sprong waagde.

Al een jaar of tien sluimerde bij mij het verlangen om te werken in een boekenwinkel. Boeken zijn altijd belangrijk voor me geweest. Als kind ging ik elke week naar de bieb en als puber was ik bijna de enige die alle boeken voor de lijst ook echt lás. Na de middelbare school koos ik dan ook voor een studie Nederlands: kon ik de hele dag over boeken praten, en fijn blijven lezen.

Bovendien vind ik boekwinkels gewoon heel prettige plekken. Zodra ik er een voet over de drempel zet, ervaar ik een gevoel van kalmte. Een boekhandel is voor mij ongeveer hetzelfde als een warm bad. Het voelt als een plek met onbegrensde mogelijkheden. Welk boek zal ik kopen, wat zal het me brengen en wie zal ik zijn als ik het uit heb? Boeken hebben een ziel, als je het mij vraagt.

Toch maar solliciteren

Toch kwam ik nooit eerder op het idee om ook echt bij een boekwinkel te solliciteren. Mijn geld verdiende ik met schrijven en daar was ik tevreden mee. Totdat ik begin dit jaar naar een andere stad verhuisde en dacht: ik wil niet meer zo veel in mijn eentje achter de computer werken, ik wil me meer verbonden voelen met de fysieke wereld. En zo besloot ik te proberen mijn droom waar te maken.

Inmiddels werk ik ongeveer één dag per week als oproepkracht bij De Vries Van Stockum. In de winkel werken en komen veel leuke mensen. Iedereen leest, en elke dag voer ik inspirerende gesprekken. Het valt me op dat mensen in een boekwinkel al snel iets persoonlijks met je delen. Een man die een boek zoekt voor zijn zoon in het ziekenhuis, of een vrouw die een vriendin met long covid een hoopvol verhaal gunt. Ik merk dat ik steeds vaker overdag een boek pak, het is immers werk geworden: ik lees nu ook om goed te kunnen adviseren. En wat ik niet had verwacht: klanten géven ook tips. Mijn lijst met nog te lezen boeken wordt elke week langer.

Je leven kneden

Waarom heb ik niet eerder geprobeerd om iets met mijn boekwinkelverlangen te doen? Misschien omdat er ‘tussen droom en daad wetten in de weg staan, en praktische bezwaren’, zoals Willem Elsschot ooit schreef. Bij mij was een ‘wet’: als je zes jaar hebt gestudeerd, ga je niet in een winkel werken. En het praktische bezwaar: het salaris zou voor mijn manier van leven niet toereikend zijn. Dat ik mijn droom ook in vervulling kon laten gaan naast ander werk, was gek genoeg nooit in me opgekomen.

Het om­gaan met lastige klanten is leerzaam en ik word elke dag weer vrolijk van de ontmoetingen met lezers en boekenlief­hebbers

Als ik Michaéla Schippers bel, psycholoog en hoogleraar Gedrag- en Prestatie Management aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, zegt ze dat ze in de praktijk vaak ziet dat verlangens afgeserveerd worden voordat de mogelijkheden zijn getoetst. “Mensen zijn vaak bezig met hoe het hoort, in plaats van echt na te gaan wat ze zelf het liefst zouden willen. Terwijl uit onderzoek blijkt dat je wel degelijk gelukkiger wordt van het nastreven van je persoonlijke doelen.” Schippers ontwierp de Life Crafting Challenge waarbij je al schrijvend nadenkt over je toekomst. “Schrijven helpt om je gedachten te ordenen. Studies laten bovendien zien dat je meer kans hebt dat je je doelen daadwerkelijk bereikt.”

Kanttekening van werken in een boekenwinkel

Of werken in een boekwinkel alleen maar rozengeur en maneschijn is? Nee. Het is ook lange dagen maken, veel staan, sjouwen met boeken, omgaan met ongeduldige klanten, die het raar vinden dat je niet alles hebt gelezen wat er in de winkel staat of er op zijn minst bekend mee bent. En dan heb ik het nog niet eens over het karige loon.

Toch ben ik van plan om voor altijd in deze boekhandel te blijven werken. Zolang ik ernaast blijf schrijven, kan ik prima rondkomen. Het om­gaan met lastige klanten ervaar ik als leerzaam en ik word elke dag weer vrolijk van de ontmoetingen met lezers en boekenlief­hebbers. Dat geeft voor mij de doorslag. Inmiddels prijkt er een nieuw doel boven aan mijn life crafting-lijstje: een bed, boek & breakfast openen. Deze keer ga ik er geen tien jaar mee wachten. 

5 boeken over boekhandels

1. Morisaki’s boekwinkel, Satoshi Yagisawa. Wijs, fijngevoelig boek over opnieuw beginnen, dat zich in en boven een boekhandel afspeelt.

2. De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar, Gabrielle Zevin. Het leven zit A.J. Fikry niet mee. Dankzij een mysterieus pakketje begint de boekhandelaar opnieuw.

3. De boekhandel in de bergen, Alba Donati. Alba keert terug naar haar geboortedorp in Toscane om daar haar eigen boekhandel te beginnen.

4. De boekhandel van Teheran, Marjan Kamali. Aandoenlijke roman over een verloren liefde die ooit begon in een boekhandel in Teheran.

5. De boekwinkel aan het eind van de wereld, Ruth Shaw. Memoires van een charmante boekhandelaar in een afgelopen dorp in Nieuw-Zeeland.

Slapen tussen de boeken

• In Japan zijn meerdere Book&Bed-hostels: een soort bibliotheken met eenvoudige slaapplekken achter de boekenkasten. Je mag alles lezen wat er staat en in elke eenvoudige ‘kamer’ staan voldoende leeslampjes. Bookandbedtokyo.com

• De London Library is een Airbnb in Londen vol klassiekers en non-fictie. De eigenaar is een boekengek. Airbnb.com

• Slapen in een tiny house vol boeken kan in het Belgische Poelkapelle. Vroeger vond je op het terrein een steenbakkerij en vlasfabriek, nu een aantal sfeervolle tiny houses met genoeg afstand tot elkaar zodat je in alle rust van de natuur en de boeken kunt genieten. Vipio.com

Meer lezen

• Dit is waarom de boekenclub een comeback maakt.
• 8x boekentips voor de zomer.
• Leestips: deze 5 boeken zijn acteur Dilan Yurdakul altijd bijgebleven.

Illustratie María J. Luque
Gepubliceerd op 10 juli 2025