Heb je er ooit van gedroomd om je eigen boek te schrijven? Het schrijfproces kan overweldigend lijken, maar deze aanpak maakt het makkelijker om die droom tot uitvoering te brengen.
Tekst Paulien van Diepen Fotografie Getty images
Gepubliceerd op 27 december 2024
Als online redacteur voor Flow en fervent NRC-lezer stuitte ik op de online masterclass Hoe schrijf je een goed verhaal? door Peter Zantigh. Ik volgde deze interessante masterclass en deel de belangrijkste inzichten die ik hieruit gehaald heb. Hopelijk helpt dit jou bij het schrijven van jouw eerste boek.
Waar ga je een boek over schrijven?
Voordat je begint met het schrijven van je boek, heb je een basisidee nodig. Formuleer voor jezelf duidelijk waar het boek over gaat. Neem de tijd om na te denken over onderwerpen die je interesseren of ervaringen die je hebt gehad. Een verhaal kan bijvoorbeeld voortkomen uit een herinnering, een liedje, een gedachte of observatie. Ga je een persoonlijk verhaal schrijven? Een fictief verhaal met unieke personages? Of wordt het een educatief boek over een onderwerp waar je veel vanaf weet?
Bedenk wat je de lezer mee wilt geven. Een goed idee kan inspireren en motiveren. Vraag jezelf af: hoe schrijf je een boek met een idee dat de lezer echt raakt? Welke boeken hebben jou echt geraakt of iets geleerd waardoor ze je zijn bij gebleven?
De ideeëngenerator voor het schrijven van een boek
Zodra je een basisidee hebt, is dit de kapstok waaraan je andere ideeën ophangt. Daarvoor moet je hiermee actief aan de slag gaan. Drie tips:
-
Verzamel en bundel al je ideeën op één overzichtelijke plek. In een app op je telefoon of in een notitieboekje dat je altijd bij je hebt. Heb je even niets te doen? Scroll je dan niet eindeloos op je telefoon, maar kijk en luister naar wat er om je heen gebeurt. Noteer wat je opvalt. Voor je het weet, heb je een lijstje aan termen die als inspiratie dienen voor personages of scenes in je boek.
-
Ga na welke zin uit je favoriete film, serie, liedje of boek regelmatig in je hoofd zit. Wat maakt dat je deze zin onthoudt? Kun je hier misschien iets mee in je boek?
-
Ga na het bedenken van ideeën voor je boek iets doen waarbij je weinig afleiding hebt. Maak bijvoorbeeld een wandeling of spring onder de douche. Gebruik deze tijd om nog verder over je ideeën na te denken. Na het bedenken van ideeën werkt je hoofd namelijk nog even door. Dan kom je vaak op nóg betere ideeën.
Structuur aanbrengen in je boek
De volgende stap is de structuur. Dit is een essentieel onderdeel. Het helpt niet alleen jou als schrijver, maar ook je lezers om het verhaal goed te volgen. Overweeg om een outline te maken. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit:
- De inleiding: introduceer de personages en de setting. In de meeste verhalen gebeurt er in de eerste twintig procent van het boek al iets spannends. Hierdoor komt het verhaal op gang en wordt de lezer nieuwsgierig gemaakt.
- De ontwikkeling: laat het verhaal zich ontvouwen, met conflicten en uitdagingen. De hoofdpersonages willen altijd iets bereiken. Het is de kunst om de lezer zich om datgene te laten bekommeren. Dit doe je door het hoofdpersonage te confronteren met grote problemen. Als lezer ga je je dan namelijk afvragen wat jij in die situatie zou doen.
- De climax: het hoogtepunt van het verhaal waar alles samenkomt. Dit is het resultaat van iets wat je hoofdpersoon doet. Het is vaak een poging die alles op het spel zet, waarna de hoofdpersoon wint of verliest.
- De afsluiting: schrijf een passende conclusie aan het verhaal. Ongeacht het einde van het verhaal, de hoofdpersoon verandert blijvend door een nieuw inzicht of geleerde les. Hij of zij kan niet meer dezelfde persoon zijn als aan het begin van het boek.
Dit is slechts een voorbeeld van een outline. Er zijn verschillende structuren die je kunt gebruiken voor je verhaal. Bij thrillers komt soms op het allerlaatste moment pas alles samen. Als lezer snap je dan pas wat er gebeurd is. Hier heb je als schrijver van een boek vrij spel in. Maar door de structuur aan te houden die je van tevoren bedacht hebt, wordt het gemakkelijker om je verhaal uit te werken.
Tijd om je boek te schrijven
Nadat je de structuur voor jezelf duidelijk hebt, kun je beginnen met schrijven. Stel voor jezelf een schema op dat voor jou werkt en schrijf regelmatig. Stel jezelf een haalbaar doel. Bijvoorbeeld elke dag een paar uur schrijven of elke week een bepaald aantal woorden proberen te halen. Het belangrijkste is dat je consistent bent. Vergeet niet dat het eerste concept niet perfect hoeft te zijn. Schrijven is namelijk herschrijven. Zo kom je uiteindelijk tot een goed verhaal.
Schrijf en herschrijf
John McPhee schrijft onder meer voor The New Yorker en in zijn boek Draft No. 4 legt hij tot in detail uit hoe hij in vier versies tot zijn uiteindelijke verhaal komt. Peter Zantingh van NRC gebruikt deze methode ook en die ziet er als volgt uit:
-
Versie 1: zet hierin alles wat je wilt vertellen van begin tot einde op papier, zonder kwaliteitscontrole.
-
Versie 2: dit wordt een complete rewrite waarbij je ieder woord en iedere zin onder de loep neemt. Vaak wordt het een korter verhaal, alhoewel je ook nieuwe scènes en passages kunt toevoegen om het verhaal helderder te maken.
-
Versie 3: hier kruip je in het lichaam van de uiteindelijke lezer. Ga na wat je stoort of wat je juist positief verrast en pas je verhaal daarop aan. Kijk ook of er zinnen zijn die niet lekker lopen en pas die aan.
-
Versie 4: is voor de laatste details. Het gaat hier echt om laatste aanpassingen zoals leestekens en niet meer om personages of structuur.
Feedback
Je kunt er vervolgens voor kiezen om het boek door vrienden, familie of andere schrijvers te laten lezen en hen om feedback vragen. Dit helpt je om nieuwe perspectieven te krijgen en eventuele zwakke punten in je verhaal te signaleren. Vergeet niet dat revisie een cruciaal onderdeel is van het schrijfproces.
Vraag je van tevoren af of het eerlijke oordeel van mensen die dichbij je staan niet voor onenigheid in jullie relatie kan zorgen. In de podcast How I Write gaf schrijver Tim Ferriss de tip om je meelezer te vragen naar: a) welke twintig procent van je verhaal sowieso moet blijven en b) welke twintig procent er beter uit kan als er écht iets uit moet. Op deze manier wordt het heel helder wat er goed is aan je boek en wat nog beter kan. Je geeft je meelezer een concrete opdracht mee wat ervoor zorgt dat diegene zich niet bezwaard voelt om kritiek te geven.
Publicatie en promotie
Als je tevreden bent met je manuscript, is het tijd om na te denken over publicatie. Wil je zelf publiceren of kies je voor een traditionele uitgeverij? In het tweede geval, is het belangrijk om goed na te denken bij welke uitgeverij jouw boek het best past voordat je contact opneemt. Een andere optie om onder de aandacht te komen bij een groot publiek is door mee te doen aan een schrijfwedstrijd. Ga je je boek zelf publiceren? Denk dan goed na over hoe je dit gaat doen. Social media, een plaatsing op je website, een boeklancering en lokale evenementen kunnen allemaal helpen om aandacht voor jouw boek te krijgen.
Tot slot: laat je tijdens het schrijven van je boek niet ontmoedigen door uitdagingen. Elk boek begon ooit als een klad. Schrijven is een avontuur dat veel geduld en doorzettingsvermogen vereist. Met deze tips weet je in elk geval hoe je het schrijven van jouw eerste boek aanpakt.
