Beginnen met naaien #4: hoe werkt de naaimachine?

Nienke van Leverink schreef samen met Pieke Stuvel Het grote naaiboek. Pieke is een ervaren en succesvol naaister, Nienke kon daar nog helemaal niets van. In deze serie vertelt Nienke wat ze ervan heeft geleerd en geeft tips. Deze week: hoe werkt de naaimachine?

Een knoop aanzetten of een scheur dichtnaaien kan prima met de hand, maar als je een kledingstuk wilt gaan maken, is een naaimachine wel echt handig. Het kost even wat tijd om het gebruik ervan door te krijgen – laat je dus niet uit het veld slaan als het niet meteen soepel gaat – maar daarna kun je echt meters gaan maken.

Aan de slag

Eerst is het handig om aan een naaimachine te komen. Je hebt klassieke merken als Singer, Husqvarna en Bernina, maar je kunt ook voor een paar tientjes een prima machine kopen. Een goede naaimachine gaat jaren mee, dus je kunt ook eens aan je moeder, oma of buurvrouw vragen of die er nog een heeft staan. Op rommelmarkten of op Marktplaats kun je ook goed naaimachines scoren.
Een naaimachine werkt met een bovendraad en een onderdraad. De bovendraad loopt door het oog van de naald en de onderdraad komt uit de zogeheten naaldplaat onder de naald. Wanneer de naald naar beneden prikt, door de naaldplaat, wordt de bovendraad gepakt door een grijpertje, dat er een lus van maakt waar de onderdraad doorheen wordt getrokken. Zo haken de beide draden netjes in elkaar, wat voor een mooi stiksel zorgt.
Voor je begint met naaien moet je eerst het spoeltje (voor de onderdraad) opwinden, de boven- en onderdraad inrijgen en daarna de onderdraad ophalen. Hiervoor kun je het best de handleiding van je machine of een instructievideo gebruiken.
Nu kun je beginnen met naaien. De eerste keer kun je het best wat verschillende steken oefenen op een proeflapje. Haal de persvoet omhoog met het hendeltje aan de achterkant en draai het tandwiel (het tandwiel altijd naar je toe draaien!) om de naald omhoog te halen. Leg de stof onder het persvoetje en klap die weer naar beneden. Draai de naald met de hand in de stof. Kies je steek op de steekkeuzeknop. De meest voorkomende zijn de rechte steek en de zigzagsteek.
Zet nu de naaimachine aan. Geef voorzichtig gas met het voetpedaal. De stof wordt door de transporteur, de ribbels in de naaldplaat, onder de voet door geleid. Je hoeft dus niet te trekken, alleen een beetje te sturen. Als je een rechte hoek wilt maken stop je, laat je de naald in de stof staan, haal je het persvoetje omhoog en draai je de stof. Daarna laat je het persvoetje zakken en kun je verder naaien.
Als je echt met een kledingstuk gaat beginnen, moet je het stiksel altijd af- en aanhechten: ga aan het begin en eind even heen en weer met de achteruitnaaiknop. Nu kan je stiksel niet meer losraken.

Na deze stappen kun je echt aan de slag.