Via Instagram brak de Canadese Rupi Kaur (25) door als dichter. Toen ze haar gedichten, met eigen illustraties, zelf bundelde tot een boek, werd het een wereldwijde bestseller. Wat is het verhaal erachter?
Wat Rupi Kaur vooral zo bijzonder maakt, is dat ze helemaal op eigen kracht als nummer één op de New York Times-bestsellerlijst wist te komen. Dat was met haar poëziedebuut Milk and honey, onlangs in vertaling verschenen als Melk en honing. Ze vond zelf haar publiek, zonder de gebruikelijke weg af te leggen via literaire tijdschriften, de uitgeverswereld en de literaire kritiek. Het idee om haar gedichten te bundelen en als boek te publiceren was eigenlijk niet eens bij haar opgekomen.
Zo begint Rupi Kaur
Poëzie was voor Rupi iets om te laten horen. Dat deed ze eerst in een muziekbandje, later toerend als performer. Dat is terug te voeren op haar roots, die in India liggen: op haar vierde verhuisde ze met haar familie van Punjab naar Canada en kwam ze in Toronto terecht. De familie behoort tot de sikh en in die traditie is Rupi ook opgegroeid. Van jongs af aan was ze gewend om samen rituele teksten op te voeren: poëtische zinnen, die op muziek uitgesproken worden.
Toen Rupi haar eigen teksten ging maken – heel persoonlijke gedichten met thema’s als familie, liefde, verdriet – voelde het performen van die poëzie voor haar het meest natuurlijk. Ze ging toeren langs onder meer universiteitscampussen, waar ze een publiek van zielsverwanten trof.
Insta-poet
Af en toe maakte ze een geluidsopname of een video en plaatste die op YouTube of SoundCloud. Papier zag ze niet als geschikt medium voor het verspreiden van haar boodschap. Dat veranderde geleidelijk toen ze haar gedichten op social media ging plaatsen.
Tumblr was het platform waarop ze haar geschreven poëzie ging delen met vrienden en familie. Al snel kreeg ze ook buiten haar eigen kring veel volgers. In 2013 stapte ze over op Instagram, waar het aantal volgers nog harder opliep, tot zo’n 4,3 miljoen op dit moment. Ze realiseerde zich dat ze als Insta-poet veel directer moest dichten dan als spoken word performer. En dat leidde tot de krachtige stijl waarmee ze nu bekend is. Daarnaast voegde ze eigen illustraties toe.
Rupi Kaur raakt een hele generatie
Omdat er zo vaak naar gevraagd werd, stelde Rupi een boek samen van haar gedichten en illustraties, dat ze zelf publiceerde. Tot haar verrassing werd de bundel een hit. Ze ging alsnog met een uitgever in zee en schoot naar de top van de Amerikaanse verkooplijsten. Wat veel lezers aanspreekt in haar werk is dat Rupi Kaur schrijft over herkenbare en intieme thema’s. Zoals liefde, familie, verdriet, misbruik, overleving, kracht en erotiek.
Dat doet ze met metaforen en observaties. Eerlijk en realistisch. Bijvoorbeeld door te kiezen voor een vorm van korte dialogen die uit haar eigen leven lijken te zijn geknipt. Sommige critici vinden dat haar poëzie weinig diepzinnig of literair is. Maar het feit dat Rupi de snaar raakt van een hele generatie, geeft aan dat er echt wel iets meer aan de hand is.
Poezië voor iedereen
Er zitten weleens wat voor de hand liggende regels in Rupi Kaurs gedichten. Bijvoorbeeld als ze schrijft: als jij niet genoeg bent voor jezelf / zul je nooit genoeg zijn / voor een ander. Maar vaak weet ze een eenvoudige gedachte juist aangrijpend en origineel te vatten. Zoals wanneer ze dicht over gekleurde vrouwen: onze ruggen / vertellen verhalen / die in geen boek / te binden zijn.
Een modeontwerper borduurde die tekst achter op een jasje. Een ultieme uiting van het verweven raken van poëzie, social media en populaire cultuur – waarbij poëzie steeds meer terugkeert naar de straat en toegankelijk is voor iedereen. Helemaal in lijn met Rupi’s idee daarover. In Entertainment Weekly zei ze daarover: ‘Poetry is amazing, and it should be mainstream, and I hope that it can only move in that direction more and more.’
Een rel op Instagram
In 2015 plaatste Rupi Kaur een foto op Instagram om, net zoals in haar gedichten, de houding tegenover vrouwen en meisjes in de westerse maatschappij aan de kaak te stellen. Op de bewuste foto was te zien hoe haar menstruatiebloed een vlek had gemaakt in haar joggingbroek en de lakens van haar bed.
Instagram vond het beeld ongepast en verwijderde het. Rupi bracht er tegenin dat Instagram wél massaal foto’s van gepornoficeerde vrouwenlichamen toelaat. Maar blijkbaar geen afbeeldingen die de natuurlijke lichamelijkheid van de vrouw laten zien.
Ze kreeg veel bijval, waarna ze de foto alsnog mocht plaatsen. Dankzij het incident ontdekten veel nieuwe mensen Rupi Kaurs poëzie en werden fan. Zo kon ze haar verhaal weer verder delen op de manier waarop ze dat het liefst doet.
Meer lezen?
- Het verhaal ‘Wie is Rupi Kaur’ staat in Flow 3-2018. In dit nummer vind je ook ansichtkaarten met haar gedichten.
- Op het Instagram-account van Rupi Kaur vind je een aantal voorproefjes van haar poezië.
- Meer van Rupi’s gedichten lees je in haar vertaalde bundel Melk en honing (Uitgeverij Orlando) of het Engelstalige The sun and her flowers (Simon and Schuster).
- Lees ook over het bijzondere leven van Frida Kahlo en andere inspirerende levens.
Tekst Chris Muyres Fotografie ©Rupi Kaur