Boekentips van André Aciman: ‘Zelfs ‘Call me by your name’ is hierop geïnspireerd’
De Amerikaanse schrijver André Aciman (1951) heeft een voorliefde voor boeken van voor 1900. Schrijvers van toen leverden veel beter werk af, vindt hij. Ontdek zijn vijf favoriete titels.
Als André Aciman in de New Yorkse metro iemand ziet die een van zijn romans leest – Call me by your name bijvoorbeeld, of The gentleman from Peru – kan hij het niet nalaten om diegene aan te spreken. Nee, niet om trots te zeggen dat hij dat boek schreef. “Ik vraag: ‘Waarom lees je een moderne schrijver terwijl er zo veel kwalitatief veel betere oude schrijvers zijn?’” Tot Acimans verbazing nemen zelfs zijn studenten literatuurwetenschap zelden een boek van vóór 1900 ter hand. “Een zorgelijke ontwikkeling. Hoe doe je dan kennis op over andere werelden, tijden en culturen? Alleen online?”
Maar als hij hedendaagse schrijvers zo matig vindt, waarom schrijft hij zelf dan? “Dat vraag ik me ook al lang af. Waarschijnlijk om iets van mezelf te ontdekken? Ik weet wel: als ik erachter kom waarom ik schrijf, is het gedaan met mijn schrijverschap.”
La princesse de Clèves – Madame de LaFayette
“Ik las deze roman uit 1678 voor het eerst als puber. Het boek sprak me op een bepaalde manier aan, maar ik kon er niet de vinger op leggen wat dat was. Ik heb het sindsdien vaak herlezen. Wat veel mensen niet weten is dat zelfs Call me by your name op deze roman is geïnspireerd.
Het gaat over het geluk ervaren dat je tegen iemand kunt zeggen dat je van hem of haar houdt. De beide hoofdpersonen hebben geen mogelijkheid om privé met elkaar te spreken, want zij is al met een ander getrouwd. Het lukt ze maar één keer om samen in een kamer te zijn. Dat grijpt me elke keer dat ik het boek lees weer aan.”
À la recherche du temps perdu – Marcel Proust
“Dit is een zevendelige romancyclus die samen een geheel vormt. In mijn puberteit wilde mijn vader graag dat ik het las, maar ik dacht bij het eerste deel: dit komt te dichtbij. De hoofdpersoon lijkt te veel op mij, we delen dezelfde gevoeligheden. Na dertig pagina’s legde ik het weg. Pas later, toen ik volwassen was, pakte ik het weer op en daarna heeft deze reeks, waarin een schrijver terugblikt op zijn jonge jaren, me nooit meer losgelaten.”
Misdaad en straf – Fjodor Dostojevski
”Deze roman liet me kennismaken met de wereld van de grote Russische schrijvers en met een hoofdpersoon met morele gebreken. Op student Raskolnikov, die een dubbele moord pleegt, is duidelijk van alles aan te merken. Tegelijkertijd denk je als lezer ook: ik zou me aan precies dezelfde misdaden schuldig kunnen maken. In Misdaad en straf kan ik Raskolnikovs gedachten volgen, voel ik de angsten die zijn slachtoffers uitstaan, snap ik zijn schaamte daarna.”
De Peloponnesische oorlog – Thucydides
“Dit boek las ik voor het eerst als begin twintiger. De spanningen tussen wat destijds de Sovjet-Unie was en de Verenigde Staten liepen hoog op. Ik kon me niet aan de indruk onttrekken dat wat ik las over een oorlog die zich tussen 431 en 411 voor Christus afspeelde, erg leek op wat er op dat moment in de wereld gebeurde.
Het boek vertelt het verhaal van de oorlog tussen Athene en Sparta, waarin Thucydides zelf gevochten heeft. Het einde is hartverscheurend, want het onbegrijpelijke gebeurt: Athene, de glorie van de toenmalige wereld, verliest van Sparta, gewoon een leger. Het is beangstigend om te denken dat we nu weer hetzelfde kunnen meemaken, dat het kwade wint van het goede.”
Bekentenissen van Zeno – Italo Svevo
“Je mag niet naar je leven kijken alsof het een verhaal is met een begin, midden en einde, want dat is het nooit. Dat laat Bekentenissen van Zeno goed zien. Zakenman Zeno kijkt op verzoek van zijn psychiater terug op zijn leven, waaronder op zijn relaties met vrouwen. Als hij wil trouwen met een van de dochters van een zakenrelatie, wijzen de oudste twee hem af. Dan trouwt hij maar met de derde dochter des huizes: een vrouw tot wie hij zich helemaal niet aangetrokken voelt.
Uiteindelijk blijkt deze Augusta de beste vrouw voor hem te zijn. Toch bedriegt hij haar. Svevo laat zien hoe het leven is: chaotisch en onvoorspelbaar. Dat hebben alle boeken die ik hier noem ironisch genoeg met elkaar gemeen.”
André Aciman’s leesgewoontes
André Aciman en een meester in het vangen van verlangen en melancholie, maar wat leest hij zelf het liefst?
- Nu op het nachtkastje: “Ik heb net De overgang van Venus van Shirley Hazzard uit. Fantastisch, slim en ironisch.”
- Favoriete leesplek: “Ik luister tegenwoordig op de fiets naar luisterboeken. Ik weet niet of ik fiets om te lezen of dat het andersom is.”
- Favoriete hedendaagse auteurs: “Ik heb me lang verzet tegen het lezen van tijdgenoten, maar ik probeer het vaker te doen. Zo dwong ik mezelf om Gabriel García Márquez weer te ontdekken. Het was niet fantastisch, maar ik heb me er wel mee geamuseerd.”
- Favoriete levende schrijver: “Eh… Rachel Cusk!”
- Herlezen: “Het is een vast ritueel, ik weet niet waarom, maar elk jaar in februari lees ik het korte verhaal Bliss van Katherine Mansfield. Dat maakt me gelukkig.”
Meer lezen
- Dit is waarom de boekenclub een comeback maakt.
- 8x boekentips voor de zomer.
- Op zoek naar nieuw leesvoer? Dit zijn de vijf boekentips van filosoof Tim Fransen.
Fotografie Getty Images
Gepubliceerd op 10 augustus 2025
