Natuurzin: een boek over de (creatieve) voordelen van de natuur

Marieke Schatteleijn is boswachter bij Staatsbosbeheer. Onlangs verscheen haar boek: Natuurzin. Daarin vertelt ze hoe de natuur je blijer, gezonder en creatiever kan maken.

In haar boek neemt Marieke je mee langs allerlei natuurgebieden in Nederland. Daarnaast vertelt ze over het vinden van rust en ruimte in de natuur en de invloeden van de natuur op ons leven, afgewisseld met mooie beelden van de gebieden waar ze komt.

Je bent als boswachter natuurlijk al langere tijd bezig met de natuur, maar welke nieuwe inzichten heeft het maken van Natuurzin je gegeven?

“Dat ik graag in de natuur ben, zal niemand verbazen, maar ik zag in mijn werk dat steeds meer mensen de natuur opzoeken omdat het ze goed doet. Ik werd nieuwsgierig naar waarom dit is. Wat doet die natuur met ons? Het maken van dit boek werd een geweldige ontdekkingstocht. Het was fascinerend om te ontdekken dat de natuur op zo veel verschillende aspecten van onze gezondheid invloed heeft.

Zodra je in het bos loopt, omring je je niet alleen met de natuur, maar maakt het ook deel van je uit. Je ziet, hoort en ruikt het, maar je staat er ook mee in contact door plantaardige stoffen in te ademen en het opnemen van bacteriën. Het beïnvloedt je stemming, je brein, maar bijvoorbeeld ook de samenstelling van je darmflora en bijvoorbeeld je immuunsysteem. Mensen sporten in de natuur ook makkelijker en langer, de natuurlijke omgeving helpt je aan nieuwe ideeën en je kunt je er sterk verbonden voelen met het leven waar je deel van uitmaakt. Deze relatie tussen ons eigen lichaam en de natuur is misschien wel het beste bewijs dat zorgdragen voor de natuur ons als mens ook gezond houdt.”

Hoe is jouw liefde voor de natuur ontstaan?

“Ik denk dat die er altijd al was. Toen ik als klein meisje in het centrum van Den Haag woonde, ging ik dolgraag naar de schapen op de kinderboerderij. Echt tot bloei kwam het tijdens vakanties in de Dordogne; ik vond het heerlijk om met mijn broertje te struinen in de bossen en met onze ouders op ontdekkingstochten te gaan. De grootsheid van de bergen, de sterrenhemel en wilde dieren maakte een diepe indruk op me en ik voelde me er heel erg thuis en gelukkig. Dat gevoel is me altijd bijgebleven.”

Wat doet de natuur voor je creativiteit?

“De natuur lijkt de perfecte omgeving voor een creatief brein. Als je de natuur intrekt, ben je uit je dagelijkse omgeving en dat alleen al helpt om los te komen van de gedachten die je daar bezighouden. Maar er gebeurt nog veel meer. Ons brein reageert anders op een natuurlijke omgeving dan op de stad. Onderzoek laat zien dat alleen al het kijken naar natuurfoto’s delen van het brein activeert zoals die voor waardegevoel, reflectie en zelfbewustzijn. Natuurlijke vormen vragen op een milde manier onze aandacht. Je brein wordt daardoor ontspannen en alert. Je herstelt van mentale vermoeidheid en er ontstaat ruimte voor reflectie en bijvoorbeeld het integreren van kennis. En juist dat heb je nodig voor nieuwe ideeën.”

Wat wil je de mensen graag meegeven met je boek?

“Ik hoop dat de lezer net zo gefascineerd raakt als ikzelf over de werking van de natuur. Het laat zien hoe belangrijk de natuur werkelijk voor ons is. De meeste mensen voelen wel aan dat de natuur je goed doet, maar weten dat zo veel aspecten van je leven profiteren van de natuur, motiveert enorm om deze een plek te geven in je dagelijks leven. Dat is goed voor jezelf, maar ook voor de natuur. Zorgdragen voor de natuur is dan niet langer iets buiten jezelf, maar zoals zorgen voor iemand met wie je een intieme relatie hebt. Om je op weg te helpen, neem ik je in mijn boek niet alleen mee naar prachtige Nederlandse natuurgebieden – waardoor je hopelijk zin krijgt om zelf op pad te gaan – maar deel ik ook allerlei praktische tips voor een groen en gezond leven.”

Je schrijft erover, maar hoe ervaar je zelf dat de natuur je creatiever, gezonder en gelukkiger maakt?

“Vooral de tijd dat mijn zoontje slecht sliep – en ik daardoor ook – maakte me bewust van het effect dat buiten zijn op me heeft. Als ik in zo’n week met weinig slaap veel buiten werkte, hield ik het veel beter vol, zowel lichamelijk als mentaal. En dat is nog steeds zo; hoe ik de natuur ook in ga – met goede moed of met een overvol hoofd – ik kom er altijd beter uit. Wandelend over bochtige paadjes en luisterend naar vogels of de wind in de bomen, verdwijnen gedachten heel gemakkelijk naar de achtergrond.

Het is niet zozeer dat problemen opgelost worden als ik buiten ben, maar ze verliezen hun kracht. Dit geeft me ruimte voor nieuwe ideeën. En er is altijd wel iets wat me dankbaar stemt; de geur na een regenbui, knisperende bladeren onder mijn voeten of de eerste blaadjes van een ontkiemende plant. Het lijkt wel alsof in de natuur mijn zintuigen wakker worden en ik voel dan zo’n vreugde van binnen. Het maakt dat ik me de hele dag anders voel; ontspannen, energieker en met meer focus.”