Achterwaarts dwalen

Een lome wandeling, lunchen zonder op de klok te kijken. Journalist Otje van der Lelij bevalt het wel, een beetje vertraging. Ze ging op zoek naar creatieve initiatieven die je kunnen helpen om wat langzamer te leven, zoals dat van kunstenaar Johannes Bellinkx.

Vertragen door achteruit te lopen,  we doen het nóóit. Juist daarom  vindt kunstenaar Johannes Bellinkx het zo interessant. Hij ontwierp het werk Reverse: een omgekeerde-wandelperformance die bezoekers  op festivals konden proberen.

“Tijdens de try-out zag ik mensen met hun telefoon spelen. Ze vonden het zo’n gave ervaring dat ze het gingen filmen. Dat was alleen niet wat ik met mijn werk wilde bereiken. Nu leveren deelnemers hun smartphone in als onderpand, en krijgen ze van mij een speciaal apparaat met koptelefoon. Dan begint het wandelparcours, drie kwartier lang in de achteruitversnelling, met muziek die is afgestemd op de omgeving. Een witte lijn op de grond wijst de weg.

We staan er niet zo bij stil, maar als je vooruitloopt, heb je onbewust altijd een doel en focuspunt: je loopt ergens heen, naar de keuken, de schuur. Als je achteruitloopt, valt dat allemaal weg. Wat er dan gebeurt, is heel bijzonder. Het landschap ontvouwt zich voor je ogen. Je hebt meer tijd om te kijken, omdat het beeld aan de rand van je blikveld niet wegvalt. Achteruitlopen werkt als een grote zoom-out. Je focus verwijdt zich, alsof je je terugtrekt uit alles.

Veel bezoekers van het Over het IJ Festival  op de NDSM-werf in Amsterdam, waar we hebben gestaan, zeiden het ook: ‘Wow, ik heb zo veel gezien.’ De loodsen, de hoge kranen, de bijzondere graffiti. Opeens hadden ze tijd om echt te kijken in de industriële omgeving.”

Lees ook: Minder op je telefoon? Begin het jaar met een digital detox

“Achterwaarts bewegen werkt ook rustgevend. Je focus gaat naar binnen, naar de achterkant van je lichaam. Sommige mensen kwamen met tranen in hun ogen aan bij het eindpunt, alsof ze een gevoelige plek hadden geraakt met hun bewustzijn. Niet alleen je aandacht, ook je tijdsbeleving verandert. Wij zijn enorm toekomstgericht, terwijl grote delen van de wereldbevolking met hun gezicht naar het verleden staan. Zij zijn niet bezig met morgen, maar met gisteren: wat is ons overkomen? Wat hebben onze voorouders meegemaakt? Omdat zij terugblikken, hebben ze het gevoel er telkens tijd bij te krijgen. Terwijl wij vinden dat we juist tijd verliezen. Bij Reverse blikken mensen letterlijk terug. Daar refereren ze vaak  ook aan; het is alsof ze teruglopen in de tijd.”