‘Je kunt ook zelf iets doen aan vooruitgang’

De Britse econoom Kate Raworth is auteur van het boek Donuteconomie, dat wel omschreven wordt als hét kompas voor vooruitgang in de duurzame economie. Volgens haar is het de hoogste tijd om anders tegen de economie aan te kijken.

Wat is het idee van de donut in je boek?

“Het is een plaatje dat staat voor een andere versie van onze economie. Het is een leidraad voor welvaart in de 21e eeuw. Stel je een donut voor. Het gat in het midden is de plek waar niet aan de basisbehoeften van mensen kan worden voldaan: waar ze bijvoorbeeld niet genoeg water en voedsel hebben, geen dak boven hun hoofd of geen onderwijs of gezondheidszorg. Wat we zouden willen, is dat iedereen uit dat ‘gat’ kan komen en in de donut zelf terechtkomt. Dat is de veilige en rechtvaardige plek voor mensen, waar ieders basisbehoeften vervuld worden. Tegelijkertijd moeten we ervoor oppassen dat we niet over de buitenste ring van de donut heen gaan. Die vormt namelijk het ecologische ‘plafond’ van het model. Als we erbuiten komen, tasten we de natuurlijke hulpbronnen van de aarde aan en veroorzaken we bijvoorbeeld klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. In essentie is de donut de ruimte waarin we, rekening houdend met de middelen van de planeet, kunnen voldoen aan de behoeften van ieder mens. Het is dus een volkomen ander plaatje dan het verhaal van vooruitgang dat ons de laatste eeuw is verteld.”

En hoe ziet dat verhaal over vooruitgang eruit?

“Tientallen jaren is ons verteld dat vooruitgang een steeds maar stijgende lijn van groei is, gemeten in ons nationale inkomen, ofwel bruto binnenlands product. Die groei zou nooit ophouden. Maar de waarheid is dat niets wat gezond is voor altijd groeit. Groei is een prachtige fase in het leven, maar of het nu de voeten van je kinderen zijn of een appelboom: dingen groeien, kinderen groeien op en worden volwassen. Maar onze economie hebben we ontworpen alsof ze voor altijd moet groeien. En daarom hebben we een nieuwe visie en een nieuw plaatje nodig. Het beeld van de donut nodigt ons uit om vooruitgang te zien als balans, of weer in balans komen. Precies zoals we dat met ons eigen lichaam doen. We snappen allemaal dat gezondheid afhangt van niet te veel en niet te weinig: genoeg eten, maar niet te veel. Genoeg water, zuurstof en beweging, maar niet te veel. In het leven gaat het altijd om het creëren van een balans waarmee we kunnen floreren.”