Maureen de Jong ontwikkelde een programma waarin ze opzoek gingen naar de roots in familierecepten. Ze leerde te communiceren via eten, benieuwd hoe?
Interview Klaartje Scheepers
Gepubliceerd op 16 december 2024
Wat ben je aan het doen?
“Ik werk aan projecten rondom eten, theater en kunst die vaak gaan over interculturele uitwisseling. Met programmamaker Melissa Korn van ‘ik eet cultuur’ ontwikkelde ik Culinary Roots, een programma waarin deelnemers via familierecepten op zoek gingen naar wat hen Indisch of Moluks maakt. We kookten, aten, wisselden verhalen uit en betrokken er kookboekenmakers, chefs en andere culinaire experts bij. Inmiddels werken we aan een vervolg.”
Hoe bracht je al deze disciplines samen?
“Na de toneelschool in Arnhem begon ik een eigen toneelgezelschap. Later werd ik programmamaker bij het Zina Platform, dat in de wijken met migrantenvrouwen werkt. Niet goed Nederlands kunnen spreken, werkte vaak als barrière, zag ik. Ik besloot met de vrouwen te communiceren in de taal waarin zij in hun kracht stonden en zíj mij iets konden leren in plaats van andersom. De taal van hun keuken. Daar haalde ik zo veel uit dat ik uiteindelijk ’t kleinkookbedrijf opzette.”
Wat betekent eten voor jou?
“Koken met deze vrouwen confronteerde me met mijn eigen Indische achtergrond, iets waar ik daarvoor totaal niet mee bezig was. Zoals in meer Indische gezinnen spraken wij thuis niet veel met elkaar. Wat er ‘gezegd’ moest worden, positief of negatief, gebeurde met eten. Niet voor niets is eten nu zo’n belangrijk instrument voor mij. Misschien is ieder werk eigenlijk een zelfportret dat laat zien waar je naar op zoek bent.”
Verbindt samen aan tafel gaan?
“Verschillen overbruggen begint aan de keukentafel. Als je elkaars eten eet, kun je al bijna geen vijanden meer zijn. Het is concreet, tastbaar. In Culinary Roots gaf het daarom houvast. Soms ging het over gevoelige onderwerpen, bijvoorbeeld intergenerationeel trauma. Dan konden we teruggrijpen op de gerechten, op de smaken en wat je proeft. Of we maakten een sambal in een grote vijzel – een fysiek inspannende beweging zoals onze voormoeders dat deden. We zijn gewend om via praten te onderzoeken en te begrijpen, maar je geschiedenis en identiteit zitten juist ook in je lichaam.”
Wat is je droomproject?
“Een bewerking van Mustikarasa, het naslagwerk over de Indonesische keukens uit 1967 dat een persoonlijk project was van president Soekarno. Soekarno wilde hiermee onder meer het nieuwe Indonesië een nationale identiteit geven. Zijn vrouw Hartini deed er jarenlang onderzoek voor met koks en experts. De zestienhonderd recepten laten samen de enorme culinaire diversiteit van het land zien.
Ik zag het boek voor het eerst in de keuken liggen van Titi Waber, een Indonesische chef-kok met wie ik weleens samenwerk. Het voelde alsof ik het Oude Testament ontdekte. Titi en ik gaan het vertalen en dan zou ik een nieuwe editie willen ontwikkelen voor de Indonesische keuken van nu – een prachtig project voor de komende jaren.”
