De voordelen van vogelspotten (+ waarom het zo leuk is)

vogelspotten

De voordelen van vogelspotten? Je staat meer in contact met de natuur, het werkt therapeutisch én herinnert je aan een wereld zonder opdringerige mailbox. Journalist Eline Van Lancker breekt in het boek Het groene geluk een lans.

Een baan als journalist brengt je vaak op de meest bizarre, prachtige, weerzinwekkende, ongemakkelijke of boeiende plekken. En soms brengt het je ook op plekken die je leven voorgoed veranderen. Zo ging het voor mij ongeveer toen ik voor een zondagse reportage op pad ging met De Duifkes, de eerste women only vogelclub van de Lage Landen.

Hoewel ik slechts enkele uren doorbracht met deze bende vogel­vedetten in matching sweaters, betekenden ze een belangrijk kantelpunt in mijn persoonlijke back to nature-avontuur. Had dat louter te maken met de flegmatieke watervogels, gaven de zelfverzekerde zonnestralen de doorslag of was het het zeldzame stilzwijgen van mijn piekerhoofd? Ik zou het je achteraf niet kunnen zeggen. Maar feit is dat ik me na die bewuste namiddag voelde als een flikkerende lamp waarvan de batterij eindelijk was vervangen.

Meer wildernis!

In de weken daarna begon ik onbewust weer wat extra brokjes wildernis mijn leven binnen te smokkelen: ik stouwde mijn woonkamer vol met planten, begon met een moestuintje en ging veelvuldig op parkverkenning.

Tal van nieuwe werelden gingen voor me open, maar gek genoeg bleef het vogelrijk al die tijd uit mijn vizier. Dat had vooral te maken met mijn vooroordeel dat er in de stad toch alleen maar duiven te spotten vielen, en ik al bijna zou moeten transformeren tot wandelende telescoop om iets noemenswaardigs in de hemel te ontwaren. Uiteindelijk kostte het me een opleiding tot natuurgids in Brussel om erachter te komen dat het tegendeel waar is – bijna nergens is het vogelleven rijker en vooral entertainender dan pal in de stad. Alleen al in Amsterdam komen er volgens stadsecoloog Geert Timmermans zo’n driehonderd vogelsoorten voor, waarvan bijna de helft ook broedt in de hoofdstad.

Toontje hoger

Een kleine bloemlezing. Steden zijn tegenwoordig het favoriete broedgebied van heel wat slechtvalken, die in wolkenkrabbers en klokkentorens de perfecte replica vonden van de hoge rotsgebergten uit hun habitat. Zo is geen duif of halsbandparkiet nog veilig rond het Amsterdamse Rijksmuseum of de Brusselse VRT-toren, waar de roofdieren met harde klauw huishouden. Diep in de stadstuinen hebben koolmezen dan weer hun volledige zangrepertoire aangepast: hun lage frequenties komen in het verkeersgeruis minder tot hun recht, dus zingen ze een toontje hoger om de vrouwtjes te paaien (met wisselend succes).

Spreeuwen en gaaien, bekend als meesters in het imiteren van geluiden, voegden dan weer sirenes, ringtones, jengelende katten en piepende remmen toe aan hun oeuvre. Spechten ten slotte blijken erg tuk op verkeersborden en lantaarnpalen, waarop hun geroffel extra luid weerklinkt – en bijgevolg meer vrouwtjes lokt. En dan hebben we het nog niet over die verrekte duiven; er zijn zelfs cases bekend van waaghalzen die zonder scrupules de metro nemen van de ene naar de andere voederplaats.

The bird eye

Waar je ook woont, zodra je erop begint te letten, zitten vogels dus werkelijk overal. Ze begroeten je als je ’s ochtends naar het werk wandelt. Ze vergezellen je tijdens het wachten op de bus. En zelfs terwijl je in de file staat, is de kans op het spotten van een buizerd langs de weg niet onbestaand – je hoeft er alleen maar oog voor te hebben.

Voor mij kwam die eyeopener pas echt tijdens wat de geschiedenisboeken zal ingaan als de eerste coronalente, toen een kaal park mijn enige toevluchtsoord was voor wat minimale lichaamsbeweging. Oersaai, tot ik mijn bird eye begon te trainen. Ik zag hoe mezen hard to get speelden om een partner te versieren. Ik hoorde een troepje spreeuwen andere vogels imiteren. Ik ontdekte een gierzwaluw­nest in de achtertuin van de buren. In de lucht zag ik niet alleen duiven, maar ook reigers, ooievaars en zelfs een troepje trekkende zwanen. Wat wekenlang maar een onnozel routinerondje was, werd plots een ware avonturentocht.

Vogelaars uit de kast

Tot op de dag van vandaag vraag ik me af: hoe heb ik die bonte spektakelshow boven mijn hoofd al die jaren domweg gemist? Al ben ik niet de enige. Waren het eerst nog vooral grijze mannen die hun telelens in de lokale vogelkijkhut opstelden, tegenwoordig zie ik ook op Instagram steeds meer vogels voorbijkomen. Steeds meer mensen lijken vogelfan, zoals de Nederlandse vogelaars Camilla Dreef en Arjan Dwarshuis. Of de Belgische comedian Begijn Le Bleu, die met zijn podcast Fwiet! Fwiet! al tienduizenden luisteraars aan de vogelmuziek kluisterde.

En dan zijn er nog allerlei internationale bird nerds, van Gorillaz-frontman Damon Albarn en Elbow-zanger Guy Garvey tot actrice Cameron Diaz en schrijver Margaret Atwood. Zelfs modeontwerper Marc Jacobs kwam tijdens de lockdown als vogelaar uit de (nest)kast. Zijn coming-out-outfit: een kaki ensemble met een bijpassende verrekijker, safarihoed, parelmoeren ketting en zwarte peeptoepumps.

Meditatief

Hype of niet, het zou oppervlakkig zijn de verrijzenis van de hipster birder louter aan een kransje celebrity’s toe te schrijven. Eerder is er iets met het urenlang turen door een verrekijker dat een gevoelige snaar raakt bij de moderne mens. Misschien omdat je door de twee kokers de buitenwereld letterlijk kunt afsluiten, volledig verdwijnend in dat optische eilandje.

Zonder krampachtig te proberen te mediteren, past het perfect binnen de principes van mindfulness: bewust aandacht geven aan het moment, zonder te oordelen. Terwijl je het beeld scherpstelt, doe je hetzelfde met je zintuigen, klaar voor detectie van de minste beweging. Als vanzelf begin je te letten op de richting van de wind en de stand van de zon, te luisteren naar het geritsel tussen de takken en het crescendo van vogelgeluiden. Complete focus, met slechts één doel: die kortstondige, maar magische ontmoeting met een vogel in de lens.

Meer lezen

Tekst Eline Van Lancker  Tekstbewerking Ruby Wijdenbosch  Fotografie Katerina Kerdi/Unsplash.com

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN