‘Laat het los’, ‘Praat erover’, ‘Niet zo stressen’, als je ergens mee worstelt, krijg je misschien weleens tips en advies. Goedbedoeld, maar soms makkelijker gezegd dan gedaan. Flow’s Ruby gaat op zoek naar tips die wél haalbaar voelen. Deze keer: hoge verwachtingen bijstellen.
Mijn ouders zeiden vroeger weleens: “Verwacht er maar niet te veel van, dan kan het alleen maar meevallen.” Een handig advies, maar hoewel ik dat al jaren probeer, heb ik toch vaak te hoge verwachtingen.
Van mezelf eis ik dat ik foutloos werk. Maar ook bij het samenwerken tijdens mijn studie, reken ik erop dat anderen net zo graag voor een tien gaan als ik. En een vakantie, wandeling of sociale afspraak, zal vast leuk, mooi of gezellig worden. Het lukt me dus niet altijd om hoge verwachtingen bij te stellen.
Psycholoog Marjolein Assendelft vertelt me dat het hebben van verwachtingen prima is. Maar té hoge verwachtingen verkleinen de kans op slagen en vergroten daarmee de kans op teleurstelling. Daarom: verwachtingen bijstellen in zes stappen.
Hoge verwachtingen bijstellen: 6 tips
1. Onderzoek: wat maakt dat je zulke hoge eisen stelt?
Assendelft vertelt dat het begint bij bewustwording: “Er is waarschijnlijk een reden dat je hoge eisen moeilijk kunt bijstellen. Want als er niets achter zit, stelde je ze wel bij.”
Je bewust worden van eventuele angsten dus; dat gaf me eerder al inzichten bij het verhaal over perfectionisme loslaten. Vaak is er een als-dan-redenering: áls ik niet van mezelf verwacht dat ik iets foutloos doe, dán maak ik te veel fouten. Met die als-dan-redeneringen kun je onderliggende angsten opsporen.
2. Ga na: zijn je verwachtingen realistisch en verstandig?
“Soms hebben mensen heel hoge verwachtingen die niet waargemaakt kunnen worden. Als het dan ‘mislukt’ denken ze: wat stóm van me. Maar je kunt het jezelf niet kwalijk nemen,” vertelt Assendelft.
Nu voelen mijn hoge verwachtingen best haalbaar, want het lukt vaak wel om ze waar te maken. Realistisch maar toch slopend; hoe kan dat?
“Wegen de positieve gevolgen op tegen de negatieve?” vraagt Assendelft. “Want als je een keer je grens verlegt om je doel te behalen, denk je al gauw: dit kan ik, dus doe ik het weer. Maar als je structureel over je grenzen heen gaat om te voldoen aan die eisen, kan dat je opbranden. Vraag je dus af: is het haalbaar maar ook verstandig en gezond?”
3. Oefen met het bijstellen van hoge eisen
“Omdat gedachtes zo snel komen en gaan, nemen we ze al gauw aan voor waarheid. Je kunt kijken hoe reëel je overtuiging is: klopt het echt dat je ‘faalt’ als je minder van jezelf eist? Misschien behaal je wel hetzelfde resultaat,” vertelt Assendelft.
“Dat onderzoek je door te oefenen met het bijstellen van je eisen. Je kunt kijken of je nog steeds het gewenste resultaat bereikt met minder hoge eisen. Door hiermee te oefenen, kom je op een middenweg tussen heel hoge verwachtingen en nul verwachtingen. Dat maakt dat je niet meer aan té hoge eisen hoeft te voldoen en een stuk relaxter aan de slag kan.”
4. Ben je toch teleurgesteld? Laat het toe
“Je kunt dan bij jezelf nagaan: hoe erg is die fout eigenlijk? We hebben weinig begrip voor ‘negatieve’ emoties, maar je bent nu eenmaal soms verdrietig of teleurgesteld. Als je die emoties negeert, blijven ze aan de oppervlakte sudderen. Als je juist de deur openzet voor angstige of negatieve gevoelens, nemen die gevoelens vaak weer af.”
Volgens psycholoog Marjolein Assendelft kunnen we beter accepteren dat je niet overal invloed op hebt. Als je bijvoorbeeld griep krijgt, baal je daar ook van. Maar we weten dat dat bij het leven hoort. Het gaat vanzelf over en daarna ga je vrolijk verder, zo is het met teleurstelling ook.
5. Vergelijk jezelf niet met anderen en vice versa
Ook op anderen heb je een beperkte invloed. Hoe realistisch zijn de eisen die je aan anderen stelt? Je kunt niet altijd verwachten dat een collega of vriend op dezelfde manier in het leven staat als jij.
“Of het nou gaat om de eisen die je aan een samenwerking of aan een vriendschap stelt: iedereen is verschillend.” Je kunt beter kijken naar iemands kwaliteiten en zien hoe je elkaar kunt aanvullen, volgens Assendelft.
6. Realiseer je dat leuke dingen niet altijd leuk kunnen zijn
“Ga je op vakantie een week lang alleen maar blij zijn? Waarschijnlijk niet,” vertelt Assendelft. “Je wordt een keer moe of chagrijnig. Tuurlijk ga je je best doen om er iets leuks van te maken, maar als je realistisch denkt: ‘het hoeft niet alleen maar leuk te zijn’, dan valt het ook niet tegen.”
Op social media lijken andermans vakanties geweldig, maar die ene foto betekent niet dat iemand het non-stop leuk heeft gehad, volgens Assendelft. Je kunt dan hoge verwachtingen krijgen van een zonnig vakantieoord met witte stranden, terwijl het misschien wel regent en de stranden vies zijn; hallo teleurstelling. Plaatjes van anderen bekijken kan, vindt Assendelft, maar neem ze dan wel met een korreltje zout.
Meevallen
Gelukkig brengen hoge verwachtingen ook veel goeds, vertelt Assendelft: “Het zorgt ervoor dat je jezelf uitdaagt. Het brengt je passie en gedrevenheid. Hoge eisen stellen is niet verkeerd maar stel wel realistische eisen. Verwachten wat haalbaar is, is veel leuker; daar krijg je vertrouwen en energie van.”
Laat ik dan maar verwachten dat er in deze tekst een tikfoutje zit… Dan kan het alleen maar meevallen.
Meer lezen
- Voor de rubriek Makkelijker gezegd dan gedaan, gaat Flow’s Ruby op zoek naar haalbare stappenplannen voor omgaan met perfectionisme, angsten, schuldgevoelens en meer.
- Marjolein Assendelft is coach en psycholoog. Op Marjoleins website en haar Instagrampagina vind je meer over haar werk en tips.
- Milder kijken naar anderen: zo doe je dat.
- Quarterlife crisis: het is een ding en zo ga je ermee om.
- Hoera mislukt: waarom falen en mislukkingen gewoon bij het leven horen.
Tekst Ruby Wijdenbosch
