Ooit was bescheidenheid een deugd, maar in deze tijd lijkt de focus meer te liggen op de aandacht vestigen op jezelf. Journalist Mariska Jansen gaat op onderzoek uit en ontdekt ook de waardevolle kanten van bescheidenheid en wat introverter zijn.
Mariska: ‘Ik ben grootgebracht met de boodschap dat opscheppen niet netjes is. Complimentjes bestonden bij ons thuis niet. Je moest vooral niet denken dat je meer voorstelde dan een ander, en het was niet de bedoeling om de aandacht op jezelf te vestigen. Maar tegenwoordig wordt bescheidenheid juist niet meer zo gewaardeerd.
Al te vaak gebeurt het dat in vergaderingen alleen de meest extraverte personen aan het woord komen. Ook al ben je talentvol en heb je veel ideeën, je moet je kans grijpen, anders kom je niet aan bod. Je zou kunnen zeggen dat we eigenlijk niet meer zo houden van mensen die stilletjes in een hoekje zitten. Succes en geluk moet je niet voor jezelf houden. Daarom liken we ook op Facebook, het maakt een beetje blij om te delen in andermans voorspoed.’
Bescheidenheid als deugd
‘In onze tijd wordt bescheidenheid als deugd sterk op de proef gesteld,’ schrijft filosoof Coen Simon in zijn boek Filosoferen is makkelijker als je denkt. ‘Vrijwel alle handelingen op social media zijn gereduceerd tot zelfpromotie en het prijzen van anderen. Opvallend is dat als iemand een post of tweet plaatst over een succes dat ook maatschappelijke waardering krijgt, de ‘likes’ in zo’n geval meteen de pan uitrijzen.’
Een radertje in het geheel
Maar eigenlijk is bescheidenheid ten onrechte in het verdomhoekje geraakt. Want het is juist een krachtige vorm van zijn. Vanuit een bescheiden houding kun je er echt voor anderen zijn, zonder jezelf weg te cijferen. Die attitude heeft ook met wijsheid te maken, met een doorleefde nederigheid tegenover het leven.
In de korte film Overview van het Amerikaanse Planetary Collective vertellen astronauten over hun ruimtereizen waarbij ze de aarde vanuit de ruimte hebben gezien. Deze ervaring, waarbij ze van een afstand naar de mensheid konden kijken, noemen psychologen het ‘overzichtseffect’. De astronauten ervaarden grote verbondenheid met de aarde. Het bewustzijn dat we onderdeel zijn van een onmetelijk heelal maakt nederig. Het dwingt tot bescheidenheid.
Misschien is dat wel de kunst van het leven: af en toe een beetje het astronautengevoel kunnen oproepen. Dat je je bewust bent van de grootsheid van het leven en de kleinheid van jouw individu. Je eigen kleinheid ervaren op een krachtige manier, zonder daarbij te verschrompelen. Het loopt in ieder geval in de pas met je werkelijke omvang: je bent een klein radertje in het geheel.
Meer lezen?
- Het boek Filosoferen is makkelijker als je denkt van Coen Simon vind je hier.
- De korte film Overview kun je hier bekijken.
- Meer over de kracht van bescheidenheid staat in Flow 6-2017.
Tekst Mariska Jansen Fotografie Shutterstock
