Elin ging in therapie: ‘Achter onze voordeur was er altijd ruzie’

Bij wie klop je aan als het leven even niet vanzelf gaat? Schrijver Fen Verstappen gaat in gesprek met Elin over haar mental health, therapie en de gecompliceerde band die ze met haar moeder heeft.

“Het was al lang na de scheiding, en mijn moeder organiseerde met een vriendin een Barbie-feest. Ik twijfelde of ik wel wilde gaan, maar besloot er toch iets van te maken. Eigenhandig naaide ik een Barbie-jurk voor mijn zus, met een strak topje en zo’n overdadige rok. Voor mezelf had ik een hysterische trouwjurk gekocht.”

Expres of per ongeluk?

“Vol goede intenties, maar met gepast voorbehoud kwamen we die avond het zaaltje binnen. Mijn moeder was stomdronken en had de hele avond een glas rode wijn in haar handen. Toen we elkaar troffen, gooide ze het glas wijn over me heen. Nog steeds is het me niet duidelijk of dat expres of per ongeluk was. Hoe dan ook kwam er geen sorry – alleen kritiek op het feit dat ik ervan baalde. Ik was saai. Ik was een zeikerd.”

Nul spelletjes

“Ik leerde Niels kennen toen ik net in therapie ging. We ontmoetten elkaar op een maandag, gingen samen uit eten die avond en dinsdag belde hij me al vanuit zijn auto en zaten we uren aan de telefoon. Nul spelletjes speelde hij, hij maakte direct duidelijk hoe zeker hij was van z’n zaak. Ik voelde niets, was deze onvoorwaardelijke en gelijkmatige manier van liefde niet gewend.”

Serieus

“Toen ik hem over mijn moeder vertelde, nam Niels me zonder voorbehoud serieus. Zo vaak in gesprekken probeerden mensen een draadje te zoeken om de rol van mijn moeder, of de invloed daarvan, te relativeren. Of om mij kwalijk te nemen dat ik haar niet meer wilde zien. Maar Niels hoorde mijn verhaal aan en was de eerste die meteen pal achter me stond. Niet omdat hij niet kritisch durfde te zijn, maar omdat hij mij als redelijk persoon beschouwde en zich niet bedreigd voelde door mijn proces.”

Achter de voordeur

“Mijn moeder is knap, flamboyant en creatief, was lang getrouwd met mijn lieve vader en wij als kinderen presteerden voor de buitenwereld goed. Op feestjes waren we altijd het mooie, leuke, succesvolle gezin. Maar achter onze voordeur was er altijd stress, ruzie, dubbelzinnigheid. Dan was mijn moeder weer eens woedend of verdrietig. Dan vlogen de koffiekopjes door de kamer, werd er met deuren gesmeten, stampte ze door het houten huis waarbij elke stap dreigend ver door dreunde.

Zo vaak hoorde ik haar een tas pakken, roepend dat ze er genoeg van had, dat ze ergens naartoe ging waar er wél van haar werd gehouden en dat ze dood wilde.”

Hulp nodig

“Ondertussen maakte ik gewoon mijn vwo af, ging ik studeren, was ik een betrouwbaar, beschikbaar kind en presteerde ik goed. Totdat er een keer vriendinnen kwamen eten. Ik was al lang het huis uit en had al twee jaar geen contact meer met mijn moeder. Het was kerst. Ik zat aan die kersttafel en kon alleen maar uitputting en verdoving voelen. Ik denk dat ik hulp nodig heb, zei ik.”

Inzicht

“Als je emotioneel verwaarloosd wordt als kind, ontwikkel je een extreem goed inzicht in anderen en een zeer gebrekkig inzicht in jezelf. Ik weet nu dat ik zo druk ben geweest met hoe het met mijn moeder ging en met het allemaal maar goed doen in haar ogen, dat ik helemaal geen gelegenheid heb gehad om te voelen hoe het met míj ging. En om daar iets van te uiten.”

Geleerd in therapie

“Wat ik vooral in therapie te leren had, was dan ook dat het helemaal oké is om mensen teleur te stellen. Want daar ontkom je niet aan wanneer je toch voorzichtig je behoeftes gaat uiten, wanneer je voor het eerst gaat vragen om wat je nodig hebt, wanneer je eindelijk je grenzen gaat aangeven. Altijd had ik me op de behoeftes van de ander afgestemd. Maar op mijn 27e, en toen ik in therapie ging, leerde ik voor het eerst om ook iets voor mezelf op te eisen: om ook zelf gezien te willen worden.”

Ongekende winst

“Toeval of niet – op dat moment kwam ik mijn grote liefde tegen. Iemand bij wie ik het geleerde direct in de praktijk kon brengen en die onverzettelijk was en bij me bleef. Met Niels is er zo veel rust en ruimte gekomen. Soms maken we een potje ruzie en nu kan ik ook aangeven: kies je woorden zorgvuldig, ze blijven bij mij langer hangen dan bij jou. Dat durven uitspreken bij hem, die compassie kunnen hebben met mijn eigen behoeftes, beschouw ik echt als ongekende winst.”

Heler dan ooit

“Sinds Niels en ik samen zijn, lukt het me zelfs om mijn moeder weer af en toe te zien – en ook om nee te zeggen als ik voel dat haar bezoek me geen goed gaat doen. In dat hele complexe contact en echt nog wel met horten en stoten, kan ik eindelijk beter voor mezelf zorgen. In die zin maakt therapie me zeker niet opeens af als mens, maar ik voel me heler dan ik ooit ben geweest.”