Iets vieren of iemand herdenken: 7x nieuwe rituelen

We zoeken − en vinden − steeds vaker andere manieren om iets te vieren of iemand te herdenken. Over nieuwe rituelen, die zo persoonlijk zijn als je zelf wilt.

1 Uitvaart nieuwe stijl

Een uitvaart is allang niet meer de optelsom van een kist, een speech en koffie met cake toe. Je kunt het zo persoonlijk maken als je zelf wilt. Zo kun je de plechtigheid houden in je achtertuin, kan de kist per fiets vervoerd worden en kun je na afloop tapas of een high tea serveren. Ook op de kist kun je je eigen stempel drukken: laat de gasten erop schrijven of beschilder ’m naar eigen ontwerp. Of kies voor een kist met een afbeelding die je zelf kunt inkleuren. Het samen schilderen met kinderen en vrienden kan een troostend en een rustgevend ritueel zijn in de dagen voor een uitvaart.

Ook voor de klassieke begraafplaats of de wand met urnen is er een alternatief: de natuurbegraafplaats. Je kunt een mooie plek in de natuur kiezen, waar een eeuwigdurend graf wordt gegraven. Het lichaam wordt op een organische manier aan de aarde teruggegeven, het graf krijgt ook geen steen of plaquette. Er zijn nu ruim twintig natuurbegraafplaatsen in Nederland.

Meer info vind je op Kleurjekist.nl en Natuurbegraafplaatsenvanwaarde.nl.

2 Plant een boom

De geboorte van een kind, het overlijden van een dierbare, het bezegelen van een huwelijk, een jubileum, het vieren van een vriendschap: er zijn veel redenen om een boom te planten. Bomen staan van oudsher symbool voor het begin van het leven, voor wijsheid en voor groei en verandering. Je kunt er uiteraard voor kiezen een boom in je eigen tuin te planten, maar ook kiezen voor het planten van een boom in een Herdenkingsbos. Staatsbosbeheer heeft verschillende van deze bossen in Nederland. Een boom plaatsen kost € 325 en Staatsbosbeheer onderhoudt de boom gedurende vijftien jaar. Bij elke boom komt een bordje waar je een eigen tekst op kunt laten zetten. Je hebt de keuze uit verschillende soorten bomen.

Sinds 1990 plant Stichting Nationale Boomfeestdag ook ‘geboortebomen’. Elke boom staat symbool voor het recht van kinderen om op te groeien in een gezonde, groene wereld. Er zijn diverse ‘Geboortebossen’ in Nederland.

Kijk voor meer info op Staatsbosbeheer.nl en Boomfeestdag.nl.

3 Je eigen mijmerplek

In veel natuurgebieden is het mogelijk om – in overleg met de boswachter – een bank te laten plaatsen met een kleine herdenkingsplaquette. Bijvoorbeeld op de plek waar je geliefde vaak kwam.

Kijk op Natuurmonumenten.nl of zoek op Staatsbosbeheer.nl op ‘Herinneringsbankje’.

4 Sieraad met betekenis

Een verlovingsring of een trouwring is het meest bekende voorbeeld, maar je kunt ook een sieraad kopen bij de geboorte van een kind, om een vriendschap te bezegelen of bij het overlijden van een geliefde. Hierin kan bijvoorbeeld de as, een vingerafdruk of een lok haar worden verwerkt. Het is zelfs mogelijk om uit de koolstof van as of van het haar een diamant te laten maken. Dit is wel kostbaar: de prijs begint bij € 2800. Je kunt ook een tatoeage laten zetten. Sommige tatoeëerders bieden aan om de as van een overledene te verwerken in de inkt, maar officieel is dit niet toegestaan.

Meer over de herinneringsdiamant lees je op Lifegem.nl.

5 Van stof

Droeg je moeder altijd kleurige jurken, of kon je je opa uittekenen in een geruit overhemd? Op verschillende plekken in Nederland kun je van de kleding van een overledene een gedenkkleed, knuffel of kussen laten maken – of je doet dit zelf. Zo’n kleed hoeft niet altijd een droevige aanleiding te hebben. Het is ook leuk om een kleed te maken van babykleertjes, om zo die eerste tijd af te sluiten.

Wat ook kan: aan de hand van een foto van een overleden persoon een passende knuffelpop laten maken door de Knuffelmakers.

Je kunt meer lezen op Irememberyou.nl, Crazypatch.nl en Knuffelmakers.nl.

6 Het einde van de liefde

Een scheiding is vaak moeilijk, maar het is ook een nieuw begin. Bij de start van een nieuwe levensfase kan het helpen om het oude leven bewust af te sluiten. In Japan heeft men een scheidingsceremonie waarin het echtpaar samen de trouwringen platslaat met een grote hamer. In Amerika worden ‘divorce parties’ georganiseerd. Wil je ook je relatie of huwelijk op een rituele manier afsluiten? Er zijn heel veel mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld een afscheidsbrief schrijven aan elkaar; een brief waarin je schrijft wat je zult gaan missen, wat je wenst voor de toekomst en waarin je elkaar bedankt voor de jaren samen. Je kunt die brief tijdens die ceremonie aan elkaar voorlezen en dan verbranden.

Ook een idee: een nieuw sieraad laten maken van jullie trouwringen en dat geven aan je kind(eren) met een belofte over hoe jullie het ouderschap voortaan gaan invullen. Je kunt zo’n ritueel natuurlijk ook puur voor jezelf doen.

7 Van toen naar nu

Soms ben je toe aan een ‘knip’ in je leven, een duidelijke afbakening tussen wat was en het nieuwe dat komt. Zo’n knip er is bij grote levensgebeurtenissen zoals ontslag, ziekte, een sabbatical, als de kinderen uit huis gaan of bij het einde van een relatie. Een pelgrimstocht kan een manier zijn om tot jezelf te komen en in rust het verleden te herdenken en plannen te maken voor een nieuwe toekomst. Er zijn tal van pelgrimsroutes die je kunt lopen. Meest bekend zijn de routes naar het bedevaartsoord Santiago de Compostella. Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob geeft een overzicht van alle wandelroutes.

Je kunt ook dichter bij huis blijven en een kortere tocht doen, zoals de Walk of Wisdom: een wandeltocht van ongeveer een week in en rondom Nijmegen. De tocht is omgeven door symbolen en rituelen. Zo verzamel je onderweg elf ringetjes aan een pelgrimsveter en kun je elke derde zaterdag van de maand deelnemen aan een vertrekceremonie in de Stevenskerk in Nijmegen. De ceremonie staat los van een religie, maar de tocht loopt langs veel kerken, kloosters en andere religieuze plekken. Deelnemers aan de Walk of Wisdom worden aangemoedigd om alleen te lopen en om telefoon en internet zo min mogelijk te gebruiken.