Waarom je negatieve gedachten hebt (en hoe je ze loslaat)

Negatieve gedachten hebben we allemaal. Ze hebben een functie en willen je wat vertellen. Toch willen we er het liefst zo snel mogelijk vanaf. Waarom is dat zo en hoe kun je er op een constructieve manier mee omgaan?

Alles wat je aandacht geeft groeit. En dat werkt ook zo met negatieve gedachten. Negatieve gedachten an sich zijn niet slecht, maar wel als ze in je hoofd blijven leven en groter worden. Wat doe je dan?

Waarom we negatieve gedachten hebben

Voordat je weet hoe je jouw negatieve gedachten kunt loslaten, is het belangrijk om te begrijpen dat ze een functie hebben. En misschien nog belangrijker: dat ze er mógen zijn. Jezelf goed voelen en de wereld met een positieve blik bekijken, wordt gezien als de default setting in onze maatschappij. Op social media zie je de gelukkigste momenten voorbij komen en het gangbare antwoord op de vraag ‘hoe is het?’ kennen we allemaal.

Gek eigenlijk, als je bedenkt dat we allemaal kampen met een negativiteitsbias: onze neiging om negatieve gedachten en situaties meer aandacht te geven dan positieve gebeurtenissen. Dat verklaart waarom die ene kritische opmerking van drie maanden geleden je nog bezighoudt, maar het compliment van gisteren in je gedachten alweer is verwaterd. Onderzoek heeft aangetoond dat ons brein sterker reageert op negatieve gebeurtenissen en dat negatieve emoties ons langer bijblijven dan positieve (en we dus aan het piekeren slaan).

Maar net zoals met bijna alles in dit leven, geldt dat die negativiteitsbias er niet voor niets is. Die heeft een evolutionaire functie die ons vroeger in leven hield. Het hielp ons om alert te zijn voor negatieve (en daarmee levensbedreigende) situaties, zoals een beer die op ons afkomt en schuilen voor de storm. Hartstikke handig dus, maar in onze huidige maatschappij is deze evolutionaire bias iets minder relevant. En dus moeten we manieren vinden om er mee om te gaan.

Hoe kun je jouw negatieve gedachten gebruiken

Negatieve gedachten willen je wat vertellen, meent psycholoog bij OpenUp Pia Linden. “Je kunt jouw negatieve emoties gebruiken als een richtingaanwijzer. Ze vertellen je bijvoorbeeld waar er verandering mag komen in je leven.”

Vaak zijn het juist de uitdagende periodes in ons leven waar we het meest van leren en die ons vormen tot de persoon die we zijn. Zo laten negatieve emoties ons ervaren wat er misschien anders mag in je leven. En dat werkt twee kanten op: je verandert je situatie (of neemt er afstand van) of je verandert jouw kijk op de situatie.

Hoe laat je jouw negatieve gedachten los?

Het is dus belangrijk dat je begrijpt wat jouw emoties en gevoelens je willen vertellen, de bijbehorende gedachten erkent voor wat ze zijn (gedachten, geen waarheden) en ze vervolgens kunt loslaten.

De eerste stap om je gedachten los te laten, is door ze te observeren. Door een stap terug te nemen en je te beseffen dat je gedachten hébt en ze niet bént. Merk ze op. Tip: geef de negatieve stem in je hoofd een naam. Dit helpt om er afstand van te nemen en je er niet mee te identificeren.
De volgende stap is om je gedachten en emoties te erkennen. Het helpt om daar even rustig voor te gaan zitten. Maak ruimte voor de gevoelens die er in je omgaan en de gedachten die die gevoelens naar boven brengen. Probeer ze niet weg te drukken, maar laat ze toe.
Vervolgens wil je naar je gedachten luisteren. Wat proberen ze je te vertellen? En wat kun je daarmee doen? Hoe kun je de situatie veranderen? Ligt de oplossing intern (verander jouw blik op de situatie) of extern (verander of neem afstand van de situatie)?
Tenslotte wil je de negatieve gedachten omzetten in helpende gedachten. Die helpen je om met een eerlijke en evenwichtige blik naar jezelf, anderen en de wereld om je heen te kijken.

Je bewust worden van jouw gedachtepatronen en je gedachten herformuleren naar helpende gedachten, helpt je om uit een negatieve gedachtenspiraal te komen. Zo brengen die helpende gedachten weer rust in je hoofd.

Volg onze training Een week voor jezelf

Wil je actief met jouw gedachten aan de slag en met mildheid naar jezelf kijken? In onze online training Een week voor jezelf neem je een week lang de tijd om je af te vragen hoe het met je gaat, te reflecteren, te kijken naar je automatische patronen en leer je minder kritisch naar jezelf te zijn.