Het streven naar groot, groter, grootst heeft geleid tot veel problemen, zegt de Vlaamse econoom Geert Noels. Hij pleit ervoor om vaker klein te denken. ‘De economie mag wel wat trager en menselijker worden.’
U pleit voor een economie die ‘trager en menselijker’ is.
“We moeten natuurlijk niet stoppen met groeien omdat we denken dat we zo bijvoorbeeld het klimaat kunnen redden. We gaan het klimaat juist redden door vooruitgang en innovatie, door minder energie te gebruiken en op een andere manier te denken. Vooruitgang willen is normaal en groei is goed, maar niet te snel. Bomen die snel groeien, zijn minder sterk. Bomen die trager groeien, overleven langer en waaien tijdens een storm niet zo makkelijk om. Trager betekent ook op economisch vlak niet de vooruitgang zélf stoppen, maar stoppen met geloven dat meer groei altijd beter is. Met trager bedoel ik vooral: duurzaam groeien. Duurzaamheid heeft te maken met evenwicht, met een visie op lange termijn en met het niet schaden van mensen en de natuur. En duurzame groei bereiken kan alleen als we veel meer denken in termen van ‘klein’ en vervolgens gaan decentraliseren.”
Waarom is kleiner volgens u beter?
“In onze drang naar efficiëntie zijn we de mens en zijn gemeenschap uit het oog verloren. Kleiner zorgt ervoor dat de menselijke maat terugkomt. Het zorgt voor meer betrokkenheid tussen mensen en voor gemeenschapszin. We willen allemaal deel uitmaken van een community en het gevoel hebben dat we ertoe doen en ergens bij horen. Precies dat gevoel ontbreekt in grote organisaties. Eén grote bibliotheek in de stad is niet hetzelfde als tien bibliotheken in verschillende wijken. Zo’n kleine lokale bibliotheek vervult ook de functie van ontmoetingsplaats, een plek waar iedereen elkaar tegenkomt, waar ideeën worden uitgewisseld en je een praatje kunt maken met je buurvrouw. In een stad zal een megabibliotheek efficiënter en goedkoper werken, maar ook anoniemer en minder gemeenschapsvormend.
Hetzelfde geldt voor scholen. Grote onderwijsinstellingen zijn economisch efficiënter, maar schieten hun doel vaak voorbij. Een school heeft als taak ieder individu zo goed mogelijk te vormen en heeft een belangrijke plaats in de lokale gemeenschap. Zo’n school mag niet ten onder gaan aan bureaucratisch gedoe en procedures. Ik pleit ervoor dat we af en toe wat kleinere oplossingen zoeken voor grote problemen. Het valt me bijvoorbeeld op hoeveel fietsers er rondrijden hier in Amsterdam. Jullie zijn er zo aan gewend dat je ze niet meer ziet, maar de fiets is een goed voorbeeld van een kleine oplossing. In België is nog steeds de eerste neiging: meer openbaar vervoer. Oftewel: we gaan naar groter. De fiets is een voorbeeld van hoe je met kleiner en trager een grote impact kunt hebben.”
- Lees het volledige interview met Geert Noels in Flow 8.
Tekst Sjoukje van de Kolk Illustraties Valesca van Waveren
