De waarde van het magische verhaal

Soms gebeurt er iets bijzonders waarvan je denkt: dit kán geen toeval zijn. Journalist Otje van der Lelij over mooie staaltjes magie – en over de verklaring en functie ervan.

Iedereen maakt weleens iets buitengewoons mee. Je denkt aan iemand en net op dat moment belt hij of zij je op. Je bent op vakantie en loopt een oude jeugdliefde tegen het lijf. Je neemt een andere route naar 
je werk en later lees je dat op de normale weg een ongeluk gebeurd is. Dat kan geen toeval zijn, denk je. Er moet wel een dieperliggende verklaring zijn. Een kracht buiten mezelf die dit heeft veroorzaakt. Een engeltje op mijn schouder. Toch?

Volgens hersenwetenschapper en psycholoog Michiel van Elk, die is verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, kunnen we ons moeilijk neerleggen bij de verklaring dat iets ‘gewoon toeval’ is. “Mensen houden niet van de grillige wereld van het toeval, maar zijn altijd op zoek naar betekenisvolle verbanden. Naar oorzaak en gevolg: als je donkere wolken ziet, komt er regen; wie op zijn duim slaat, heeft pijn en na een goede nachtrust voel je je fitter. Wie verbanden kan leggen, heeft meer grip op de chaos om zich heen en vergroot zijn overlevingskansen.”