Eet jij regelmatig met bord en laptop op schoot? Dit doet gedachteloos eten met je lichaam

Mental Health gedachteloos eten

Eet jij soms voor de televisie terwijl je naar je favoriete serie kijkt of gedachteloos op je smartphone scrolt? Artsen waarschuwen om dit niet te doen, vanwege de nadelige gevolgen voor je lichaam en gezondheid. Volgens een onderzoek uit 2013 zou je er zelfs sneller door aankomen, maar klopt dat ook? En zo ja, wat kan je er dan aan doen? Arts Edgar van Mil (Universiteit Maastricht) en diëtiste Alessia Couvreur leggen uit.

“Er zijn weinig apparaten die zo kunnen afleiden als een laptop, smartphone, tablet of tv”, vertelt Edgar van Mil, hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid en arts aan Universiteit Maastricht. “Je lichaam vergeet door de digitale afleiding dat het aan het eten is. Terwijl eten een actieve bezigheid is, waarbij sensoren in je mond, maag en darmen signalen afgeven. Wanneer je aandacht wordt opgeslokt, krijg je die signalen niet meer goed door.”

Je smartphone als tafelgenoot

Dit kan volgens van Mil meerdere negatieve gevolgen hebben, waaronder te veel eten. Zo is er een verband tussen eten voor de tv en overgewicht. “Mensen met overgewicht kijken gemiddeld meer televisie dan mensen zonder overgewicht.” Dit kan komen omdat je voor de tv het gevoel van verzadiging niet goed oppikt en dus door blijft eten. “Daarbij is het slecht voor je verteringsstelsel. Zo kan je maagpijn krijgen en spontaan in slaap vallen omdat je maag extra hard moet werken en veel energie vraagt.”

“Beweren dat je dik wordt alleen maar omdat je met je smartphone aan tafel gaat, vind ik te kort door de bocht”, stelt diëtiste Alessia Couvreur op haar beurt. “Ik scrol zelf ook af en toe tijdens het eten. We zijn allemaal maar mensen en soms heb je wat afleiding nodig”, vertelt ze. “Ga je zeker niet schuldig voelen als je dit leest en je jezelf herkent in het eten met je smartphone als ‘tafelgenoot’. Laten we er vooral geen nieuwe regel van maken dat een smartphone niet aan tafel mag gebruikt worden. Wel is het gewoon zo dat je meer van je eten geniet als je niét afgeleid bent. En dat is wel wat die smartphone of televisie doet: afleiden. Daardoor ben je niet meer altijd bewust bezig met wat er op je bord ligt.”

Smaakt het nog?

Toch zijn er volgens de diëtiste wel degelijk goede redenen om die telefoon af en toe aan de kant te laten tijdens de maaltijd of de televisie uit te laten staan. “Als er geen afleiding is, kan je bewuster eten. Je hersenen kunnen maar één ding tegelijk, als je scrolt of naar iets spannends kijkt, kan je minder genieten van wat je in je mond stopt. Door bewuster te eten, kan je voelen bij jezelf: heb ik nog honger? Voel ik me verzadigd? Smaakt het mij en geniet ik ervan?”

Volgens Van Mil kan televisiekijken tijdens het eten ook gepaard gaan met stress. “Wanneer je een spannende film of een interessante reel bekijkt, ontstaat er een stressreactie in je lichaam”, legt de arts uit. “Je wordt er dan helemaal in meegezogen. Je lichaam wil meedoen en kan zelfs zo in de fight-or-flight-modus gaan en stresshormonen zoals adrenaline en cortisol aanmaken. Je bloeddruk en hartslag gaan omhoog en het lichaam is voorbereid op een gevecht of om op de vlucht te slaan. Alles wat je niet nodig hebt wanneer je van een maaltijd geniet.”

Tv = eten, zegt je hoofd

Een ander negatief effect betreft het gewend raken aan eten voor de tv. “Dit gebeurt mogelijk al als je gemiddeld drie keer per week gedurende ongeveer drie maanden tot een halfjaar voor de tv eet en een bepaald programma kijkt of misschien wel een spelletje speelt. Je lichaam raakt eraan gewend om daarbij te eten en geeft de eerstvolgende keer een signaal af. Je leert je lichaam dit dus middels conditionering.”

Zo krijg je automatisch zin om te eten, terwijl je eigenlijk geen echte honger hebt. “Dit heet ‘hoofdhonger’. Het afleren van de gewoonte duurt even lang als de tijd dat het erin is geslopen. Dat maakt het ook zo moeilijk om er weer vanaf te raken en zo overeet je jezelf veel te makkelijk.”

Een sociaal gebeuren

Toch heb je ongetwijfeld ook al gemerkt dat je op restaurant ook vaker minder bewust eet en méér eten naar binnenspeelt. Wat raden ze hiervoor dan aan? “Een gesprek aan tafel voeren of samen met jonge kinderen eten, haalt je focus weg van wat er op je bord ligt. En dat mag ook hè, eten is en blijft een sociaal gebeuren”, stelt Couvreur. Praten of lezen leidt eveneens af, of het nu op een schermpje is of niet. “In theorie ervaar je ook wat stress tijdens een heel druk of emotioneel gesprek aan tafel”, vervolgt van Mil. “Maar in de praktijk zien we dat dit niet per se tijdens een rustige, gezamenlijke lunch of diner gebeurt. Er worden vooral korte en lichte onderwerpen besproken zoals het weer, weekendplannen, interesses en hobby’s: dat veroorzaakt minder stressreacties.”

Alleen aan tafel?

Wie alleenstaand is, zal niet altijd iemand in de buurt hebben om samen mee te eten en zo die maaltijd niét met zijn smartphone of televisie te spenderen. “Ik begrijp dat afleiding dan welkom is, maar kies dan niet voor bewegend beeld op je telefoon, maar zet rustige muziek op. Zo word je niet in het scherm gezogen en kun je ontspannen eten”, tipt van Mil.

Mentaal verzadigd

“Het is misschien een grote stap om een hele maaltijd lang in stilte te zitten en na te denken over hoe vol je nu écht zit, maar het kan al een goed begin zijn om gewoon bij jezelf in te checken of het nog lekker is en of je nog van het eten geniet of niet. Tijdens de eerste happen die je neemt, midden in de maaltijd én erna. Probeer voor jezelf uit te maken of je nog honger hebt en vooral: hoe het zit met je verzadiging. Je mag niet vergeten dat wanneer je eet je ook mentaal verzadigd moet zijn, en dat kan alleen als je bewust ‘geniet’ van wat je aan het eten bent”, besluit Couvreur.

Dit artikel verscheen eerder op HLN.be.

Meer lezen

Tekst Naomi Defoer, Jiska Agten  Fotografie Getty Images  Illustratie Hadas Hayun
Gepubliceerd op 30 juni 2023

Promotional image

Van mental health tot goed nieuws

Flow nieuwsbrief

Wil je nog meer verhalen van Flow? Twee keer per week versturen we een mail met nieuwe artikelen.

SCHRIJF JE IN